Türkiye‘nin önümüzdeki günlerde güçlü bir sıcak dalgasının etkisi altına gireceği uyarıları art arda geliyor. Meteorologlar, önümüzdeki perşembe ve cuma günlerinde bu yılın şimdiye kadarki en sıcak ve bunaltıcı havasını yaşayacağımızı söylüyor.
İspanya-Fransa ve yakın çevresi son bir buçuk aydır aydır kavurucu sıcakların pençesindeydi. Özellikle İspanya’nın iç ve güney kesimlerinde büyük bir tarım krizi yaşanmasına neden olan kuraklık neredeyse ülkenin yarısını sarmış durumda. Şimdi de benzer tablonun Yunanistan ve Türkiye için görülebileceği belirtiliyor.
‣ Milyonlarca yılın sıcaklık rekoru kırıldı: Bu normal bir anomali, yanmaya devam edeceğiz
Meteoroloji verilerine göre, Marmara, Ege ve Akdeniz‘de hava sıcaklıkları daha da artacak. Bu bölgelerde hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin 5-10 derece üzerine çıkması bekleniyor.
Önümüzdeki günlerde bazı illerde beklenen sıcaklıklar şöyle: Ankara 31-35, İstanbul 32-36, İzmir 36-40, Edirne 37-41, Çanakkale 36-39, Muğla 36-40, Adana 38-42, Antalya 37-43, Kayseri 30-32.
Her sabah insan bedenini susuz bırakan bu sıcaklıklar, insan ve hayvan sağlığı için de büyük tehlike oluşturuyor. Gece sıcaklıklarının da yüksek seyretmesi, riski daha da artırıyor.
‣ Klimanız yoksa sıcak dalgasında uyuyabilmek için 40 ipucu
‣ İnsan vücudu ne kadar sıcaklığa dayanabilir?
İklim krizi tetikliyor
Dünyada ölçülen ortalama sıcaklıklar, sanayi öncesi döneme göre 1,2 santigrat derece artmış durumda. Uzmanlar bu artışın 1,5 derecede tutulmasının küresel ısınmanın etkilerini hafifleteceği görüşünde. Ancak mevcut eğilim, bu eşiğe öngörülenden daha hızlı ulaşılacağını gösteriyor.
Küresel ısınmanın 1,5°C yerine 2°C düzeyine yükselmesi, 420 milyon kişinin daha sıcak hava dalgalarının etkisinde kalması anlamına gelecek.
İklim değişikliğiyle bağlantılı riskler arasında, sağlık sorunları, yaşam alanlarının yok olması, gıda güvenliği sorunları, su kaynaklarının yitirilmesi, ekonomik ve sosyal sorunlar sayılıyor.
Yapılan araştırmalar, özellikle şehirlerin “ısı adası etkisi” nedeniyle sıcaklık artışına karşı kısmen daha savunmasız olduğunu gösteriyor. Binalar, yollar ve altyapılar güneş ısısını, ormanlar ve su kaynakları gibi doğal ortamlara kıyasla daha fazla emiyor ve bu nedenle de bazı durumlarda kırsal alanlara kıyasla kentlerdeki hava sıcaklığı 15 derece kadar daha yüksek olabiliyor.
Aşırı sıcaklarda ne yapmalı?
Türkiye’yi de etkisi altına alan sıcak dalgasına karşı Dünya Sağlık Örgütü’nün önerileri şöyle:
- Çok sık vakit geçirilen alanları serin tutmaya çalışın. Oda sıcaklığı gün içinde 32 derecenin, gece boyunca 24 derecenin altında olmalı. Bu, 60 yaş üzeri veya kronik sağlık sorunu olanlar için ayrıca önemli.
- Geceleri ve sabah erken saatlerde serin havadan faydalanmak için pencerelerin hepsini açın.
- Evin içerisindeki ısı miktarını azaltmak için özellikle gün içinde güneşe bakan pencerelerdeki panjur ya da perdeleri kapatın. Yapay aydınlatma ve mümkün olduğunca çok sayıda elektrikli cihazı kullanım dışı bırakın.
- Vücut sıcaklığını dengede tutmak için bol su için.
- Günün en sıcak zamanlarında, özellikle öğle ve öğleden sonraları dışarıda kalmamaya çalışın.
- Vücudu çok zorlayan ağır fiziksel aktiviteleri gün içerisinde yapmayın. Bunun için en ideal saat sabah 04:00 ile 07:00 arası.
- Mümkün olduğunca gölgede kalın, şapka ve güneş gözlüksüz dışarı çıkmayın.
- Soğuk duş alın, sık sık soğuk bez ve havlularla vücudu serinletin.
- Kıyafet seçiminde doğal, hafif ve bol kumaşları tercih edin.
- Çok sıvı almak yararlı (günde 2 litre civarı) ancak alkol ve kafein ve şekerden uzak durun.
- Sık sık ve küçük porsiyonlar halinde yemek yiyin.
‣ İklim Masası: Sıcak dalgaları İstanbul’da 4 bin 281 fazladan ölüme neden oldu
Sıcak çarpması durumunda ne yapmalısınız?
Sıcak çarpması durumunda, beden aşırı sıcak nedeniyle normal ısı düzenlemesini kaybeder ve vücut ısısı 40 dereceyi aşar. 40 derecenin üzerindeki ateş ise organların hasar görmesine hatta ölüme neden olabilir.
Bir kişinin sıcak çarpması yaşadığını şu belirtilerden anlayabilirsiniz:
- Vücut ısısının 40°C’nin üzerine çıkması
- Bitkinlik, yorgunluk
- Aşırı terleme (terleme daha sonra azalır)
- Adale krampları
- Sıcak ve kuru cilt
- Baş dönmesi
- Davranış bozukluğu
- Sinirlilik
- Mide bulantısı, kusma, mide krampları
- Bilinç kaybı
- Hızlı ve zayıf nabız
Sıcak çarpmasından şüphelendiğiniz durumda, ilk yapılması gereken şey hastanın vücut sıcaklığının düşürülmesi. Bunun için de en yakın sağlık kuruluşuna başvuruncaya kadar sıcak çarpması belirtileri gösteren kişiye ateş düşürücü ilaçlar verilmemesi, şu önlemlerin alınması gerekiyor:
- Hastayı hemen serin bir yere alın
- Üzerindeki sıkı giysileri gevşetin
- Vücuttaki sıvı ve elektrolik kaybını karşılamak için bol su içirin ve tuzlu yiyecekler tüketmesini sağlayın
- ancak kişinin şuur durumunda bulanıklık varsa su ve başka gıda vermekten kaçının, hızlıca sağlık kuruluşuna ulaştırılın
- Kişinin soğuğa yakın suyla duş almasını sağlayın
- Duş olanağı yoksa buz paketleri veya soğuk ıslak havlularla vücuda kompres yapın.
Hayvan dostlarımızı da koruyalım
Kentlerde yaşayan kedi ve köpekler başta olmak üzere evcil hayvanlar ve sokaklarda yaşayan hayvanlar da yüksek sıcaklıklarda ciddi yaşamsal tehditlerle karşı karşıya kalıyor. Aşırı sıcaklarda ya da sıcak dalgalarında kentlerde yaşayan hayvanlar için neler yapabileceğinizi de aşağıdaki haberimizde bulabilirsiniz.
‣Hayvan dostlarımızı aşırı sıcaklardan nasıl koruruz?
Ayrıca “kuru sıcak” olarak tabir edilen bu günlerde orman yangını riskinin de çok yükselmesi nedeniyle, zaten yasaklanan ormanlık alanlara girmemek, piknik yapmamak, ateş yakmamak, şişe, sigara gibi yangına neden olabilecek malzemeleri ormanlık alanlara atmamak gerekiyor.
