En düşük emekli ve memur maaşlarının asgari ücrete oranı ise son 20 yılda 2023 yılındaki kadar düşük olmamıştı. Ancak 2024'ün emekliler için daha zor geçmesi bekleniyor. 

Asgari ücret ile karşılaştırıldığında 2024, işçi ve memur emeklileri için en kötü yıl olarak kayıtlara geçecek. 

2003 yılında en düşük işçi emekli maaşının (4a) asgari ücrete oranı 1.47'ydi. Yani işçi emeklisi asgari ücretten yüzde 47 daha fazla maaş alıyordu. 

2023 yılında bu oran 0.71 olurken 2024 yılında 0.61’e düştü. Yani, en düşük işçi emeklisi maaşı asgari ücretten yüzde 39 daha düşük. Bu oran 2011 yılından bu yana her sene kademeli olarak düşüyor.

En düşük memur emeklisi maaşı (4c) 2003 yılında asgari ücretin 1,87 katıydı. Bu oran ilk kez 2023 yılında 1’in altına düşerek 0.86 oldu. 

Yani, en düşük memur emeklisi maaşı ilk kez asgari ücretin altına indi. 2024 yılında ise bu oran 0.80’a düştü. En düşük memur emeklisi maaşı asgari ücretten yüzde 20 daha düşük hale geldi.

Aynı dönemde tarım hariç Bağ-Kur en düşük emekli maaşının (4b) asgari ücrete oranı 0.96’dan 0.59’a geriledi. 

Bağ-Kur tarım en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı ise 2003-2024 arasında 0.63’ten 0.59’a geriledi.

Aslında Bağ-Kur oranları daha düşük ancak Hazine desteğiyle en düşük maaşlar 10 bin liraya tamamlandığı için yükseliyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) emekli türlerine göre en düşük emekli maaşlarını açıklıyor. Son açıklanan veriler Ekim 2023’ü yansıtıyor. 

Emeklilerin zam oranı yüzde 42,6 olduğu için 2023 sonundaki maaşlara bu zam eklendiğinde Ocak 2024’ten itibaren geçerli en düşük maaşlar ortaya çıkıyor.

Buna göre 2023’ün ikinci yarısında 7 bin 324 lira olan 4a en düşük emekli maaşı Ocak 2024’te 10 bin 444 liraya; 6 bin 558 liran olan 4b maaşı 9 bin 352 liraya; 5 bin 163 lira olan 4b tarım maaşı 7 bin 362 liraya ve 9 bin 497 lira olan en düşük memur emeklisi maaşı 13 bin 542 liraya yükseldi.

Ancak en düşük emekli maaşı Hazine desteğiyle 10 bin liraya tamamlandığı için Bağ-Kur emeklilerinin en düşük maaşı 10 bin liraya tamamlanacak.

Türkiye’de emekli sayısı kaç?

Ekim 2023 itibariyle Türkiye’de toplam 15 milyon 65 bin 742 emekli bulunuyor. Bunların yüzde 66,9’u işçi emeklisi (10.08 milyon); yüzde 12,8’i Bağ-Kur tarım hariç emekliler (1,92 milyon); yüzde 5,1’i Bağ-Kur tarım emeklisi (0,77 milyon) ve yüzde 15,2’si memur emeklisi (2,3 milyon). Bunlar emekli dosya sayısını gösteriyor.

En düşük işçi emekli maaşının asgari ücrete oranı

Emeklilerin büyük kısmı işçi emeklisi olduğu için onlara daha yakından bakmakta fayda var.

2001 yılında en düşük işçi emekli maaşının asgari ücrete oranı 1,43 idi. AK Parti’nin ilk kez maaşları belirlediği 2003 yılında bu oran 1,47’ye yükseldi. Yani, en düşük emekli maaşı neredeyse asgari ücretin 1,5 katı idi.

Bu oran kademeli olarak düşerken ilk kez 2016 yılında 1’in altına düştü. Bu ne demek? Emekli maaşının asgari ücretten daha düşük olması demek. Neredeyse her yıl gerileyen bu oran 2023 yılında 0,71’e kadar geriledi.

2024 başında oran ise 0,61. Emekli maaşlarında kayda değer bir iyileştirme olmazsa 2024 yılı 2001 yılından bu yana en kötü yıl olacak.

Daha somut bir kıyas için yıl yıl asgari ücret ve 4a en düşük emekli maaşına bakabilirsiniz. Buradaki maaşlar yıl içindeki ortalama maaşı gösteriyor. Örneğin 2023 yılının ilk yarısında asgari ücret 8 bin 507 lira; ikinci yarısında ise 11 bin 402 lira idi. Dolayısıyla 2023 yılında aylık ortalama maaş 9 bin 955 TL gerçekleşti.

Diğer emekli türlerinde 2001 yılından bu yana değişime bakıldığında 2000’lerin başında en iyi durumda olan 4c memur emeklilerinin durumunun kademeli olarak kötüye gittiği ortaya çıkıyor. Artık en düşük memur emeklisi maaşı da asgari ücretten daha düşük seviyeye geldi. 2023’ün ardından 2024 memur emeklileri için de en kötü yıl olacak.

En düşük emekli maaşının Hazine desteğiyle 10 bin liraya tamamlanması Bağ-Kur emeklilerine yarıyor. Çünkü onların kök aylıkları 10 bin liranın altında kalıyor.