Türkiye Avrupa’da yaşam memnuniyetinin en düşük olduğu iki ülkeden birisi. 2015 yılına kadar üniversite mezunları ilköğretim/ortaokul veya altı eğitim seviyesine sahip kişilerden daha mutlu iken artık mutluluk oranının en düşük olduğu grup üniversite mezunları.
Avrupa’da yaşam memnuniyetinin en düşük olduğu ülkeler Türkiye ve Bulgaristan çıktı. 10 üzerinden yapılan değerlendirmeye göre Türkiye’de yaşam memnuniyeti 5,6 puan. AB ortalaması ise 7,1. TÜİK araştırmasına göre de Türkiye’de 20 sene önce en mutlu eğitim grubu üniversite mezunları iken artık en düşük mutluluk oranı yüksek öğretim mezunlarında.
Farklı araştırmalar Türk vatandaşlarının yurtdışında yaşamaya ve eğitim almaya sıcak baktığını gösteriyor. Alman Konrad-Adenauer Vakfı tarafından gerçekleştirilen “Türkiye Gençlik Araştırması 2021”in sonucuna göre 18-25 yaş grubundaki her dört gençten üçü (yüzde 73) imkân bulması durumunda yurtdışında yaşamak istiyor.
Metropoll’un Ekim 2023’te yaptığı araştırmaya göre de halkın yüzde 39’u yurtdışında yaşamak veya okumak istiyor. Araştımra sadece gençleri değil; tüm halkı kapsıyor. Bu oran önceki anketlerde daha yüksekti.
Bu veriler gençlerin ve halkın yaşamından memnuniyetsizliğe işaret ederken Türkiye’nin Avrupa’da son sırada yer alması dikkat çekiyor. AB İstatistik Ofisi Eurostat verilerine göre Türkiye Bulgaristan ile birlikte yaşam memnuniyetinin en düşük olduğu ülke. Türkiye verisi 2021 yılını; diğer ülkeler ise 2022 yılını yansıtıyor. 10 üzerinden gerçekleşen değerlendirmeye göre Türkiye’de hayatından memnun olanların ortalaması 5,6 puan. Bulgaristan da aynı puana sahipken AB ortalaması 7,1 gerçekleşti.
Yaşam memnuniyetinin en yüksek olduğu ülke İsviçre ve Avusturya
Yaşam memnuniyetinin en yüksek olduğu ülke ise 8 puan ile İsviçre. Hemen ardından 7,9 puan ile Avusturya geliyor. Finlandiya, Polonya ve Romanya da 7,7 puan ile ilk beşteki diğer ülkeler.
Fransa ve Almanya AB ortalamasının altında
Fransa’da yaşam memnuniyeti 7; Almanya’da ise 6,5 puan çıktı. İki ülke de AB ortalamasının altında yer alıyor.
Eurostat’ta henüz yer almasa da TÜİK’in açıkladığı yaşam memnuniyeti düzeyi Türkiye’de 2022 ve 2023 yılında benzer durumun devam ettiğini gösteriyor. Bireylerin ortalama yaşam memnuniyet düzeyi 2022 yılında 5,5 hesaplanırken 2023 yılında 5,7 oldu.
Yüzde 50’nin altına düşen mutluların oranı toparlanıyor
TÜİK’in araştırmasına göre mutlu olduğunu beyan eden 18 ve üzeri yaştaki kişilerin oranı, 2022 yılında yüzde 49,7 iken 2023 yılında 3,0 puan artarak yüzde 52,7 oldu. Ancak bu oran önceki yıllara göre oldukça düşük. 2003’te halkın yüzde 59,6’sı mutlu iken bu oran 2011 yılında yüzde 62,1’e kadar çıkmıştı.
2016 yılında yüzde 61,3 olan mutlu kişilerin oranı bu tarihrten sonra kademeli olarak gerileyerek 2020 yılında yüzde 48,2’ye kadar inmişti. Bu tarihten sonra toparlanma görünüyor.
20 sene önce en mutlu üniversite mezunlarıydı, artık en düşük mutluluk oranı onlarda
Öte yandan, mutlululuk eğitim seviyesine göre ciddi oranda değişiyor. 2004 yılları ile 2023 arasındaki değişime bakıldığında şu sonuç ortaya çıkıyor: Mutlu olduğunu beyan eden kişilerin oranı tüm eğitim seviyelerinde düştü.
Ancak en sert düşüş üniversite mezunlarında yaşandı. İlkokul, ortaokul ve lise mezunlarında mutluların oranı yüzde 4-5 puan civarında düşerken yüksek öğretim mezunlarında bu düşüş yüzde 16’ya kadar çıktı.
2015’ten sonra üniversite mezunlarında mutluluk oranında çarpıcı değişim
2004-2023 arasında yıl yıl değişime bakmak da mümkün. Buna göre okul bitirmeyenler ile ilkokul veya ortaöğretim/ortaokul mezunlarının oluşturduğu düşük eğitime sahip kişilerin mutluluk oranı aritmetik ortalamaya göre 2015 yılına kadar yüksek öğretim mezunlarından düşük seyrederken 2015 yılında çok az farkla üniversite mezunları altta kalıyor. Bu tarihten sonra düşük eğitim seviyesindekilerin mutluluk oranı üniversite mezunlarından hep daha yüksek seyrediyor.
Düşük eğitim seviyesindekilerin mutluluk oranı hesaplanırken aslında ağırlıklı ortalama kullanmak gerekirken araştırmanın detayları görülemediğinden aritmetik ortalama kullanıldı.
Zaten tüm eğitim seviyelerine taker taker bakıldığında da 2015 ve 2016 yılından itibaren bu ayrışma oldukça açık şekilde görülüyor.
Euronews’in TÜİK verilerinden yaptığı analizde yüksek eğitimlilerin gittikçe daha az kazandığı ortaya çıkmıştı. Üniversite mezunlarının maaşı ile ilköğretim mezunlarının maaşı arasındaki fark azalıyor.
Yüksek öğretim mezunlarının aylık ortalama kişi başı brüt maaşının ilköğretim ve ortaokul mezunlarının maaşına oranı 2014 yılından sonra sert şekilde düşmeye başladı. Mutlulukoranındaki değişim de aynı döneme denk geliyor.
