İsrail’in ekim ayından bu yana süren Gazze operasyonlarından dolayı Türkiye’nin bu ülkeyle ticareti tartışma konusu olmaya devam ediyor. Türkiye ile İsrail’in ticaret hacmi son 20 yılda 6’ya katlandı.

Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 2024 yılının ilk iki ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 18 geriledi. Kamuoyundaki tepkilere rağmen şubat ayında İsrail’e ihracat ocak ayına göre arttı.

Hamas’ın 7 Ekim saldırılarının ardından İsrail’in Gazze’ye başlattığı operasyonlar devam ederken, insani yardımın ulaştırılmasında yaşanan sıkıntılar Gazzelileri kıtlığın eşiğine getirdi.

Peki, bu durum Türkiye-İsrail ticaretini nasıl etkiledi?

TÜİK verileri

İhracat ve ithalat verileri önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırılıyor. Euronews Türkçe halkın erişimine açık ve herkesin ulaşabileceği Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sitesinden resmi verileri inceledi.

İlk olarak ocak ve şubat aylarını kapsayan yılın ilk iki aylık ihracat verilerine bakıldığında Türkiye İsrail’e 2024 yılında 771,7 milyon Amerikan doları ihracat gerçekleştirdi. 

Bu sayı 2023 yılının ilk iki ayında 942,8 milyon dolardı. Bu da yüzde 18 düşüş demek.

2022 yılının ilk iki ayında ise ihracat 1 milyar 132,5 milyon dolar gerçekleşmişti. Böylece 2023 yılının Ocak ve Şubat aylarında 2022 yılının aynı dönemine göre düşüş de yüzde 17 olmuştu.

Dolayısıyla 2024 başındaki düşüşün ne kadarının siyasi ilişkilerden kaynaklandığı izaha muhtaç.

İsrail’e ihracat şubatta arttı

Şubat 2024’te Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 422,3 milyon oldu. Türkiye Ocak 2024’te İsrail’e 349,4 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmişti. Buna göre şubatta önceki aya göre artış yüzde 21 oldu.

Kasım ayında 319,2 milyon dolar değerindeki ihracat son yılların aylık bazda en düşük değeri olmuştu. Ancak aralıkta ihracat yeniden hız kazanmıştı.

Operasyonlardan sonraki 4 ayda durum ne?

Şubat 2024 itibarıyla son 4 ayda Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 1 milyar 520 milyon dolar oldu.

Şubat 2023 dikkate alındığında son 4 aydaki ihracat 2 milyar 121 milyon dolardı. Bu da yüzde 28 düşüş demek. Şubat 2022 itibarıyla Türkiye’nin İsrail’e ticareti ise 2 milyar 442 milyon dolar olmuştu.

Ocak-Şubat 2024: İsrail Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 13. ülke

2022 sonunda İsrail Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 10. ülke konumundaydı. 2024’ün ilk iki ayına göre İsrail hala Türkiye’nin ihracatında önemli bir paya sahip.

2024 yılının ilk iki ayı sonunda İsrail Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 13. ülke durumunda.

Türkiye’nin İsrail’e ihracatı komşu ülkeler Yunanistan ve Bulgaristan’a gerçekleştirdiği ihracattan fazla.

İthalattaki düşüş yüzde 24

2024’ün ilk iki ayında Türkiye’nin İsrail’den ithalatı ise 261,7 milyon dolar oldu. 2023’ün aynı dönemindeki ithalat 346,4 milyon dolardı. Buna göre ocak-şubatta önceki yıla göre düşüş yüzde 24,4 oldu.

Türkiye’nin İsrail’e ihracatı son 10 yıldan bu yana kademeli olarak artarken 2023’te gerilemesine rağmen 5 milyar doları aştı.

İthalattaki düşüş ise daha kesin oldu. İkili ticaret hacmi Türkiye’nin lehine.