X'in sahibi ve SpaceX ile Tesla'nın CEO'su olan teknoloji milyarderi Elon Musk, ABD Başkan Adayı Donald Trump'ın en büyük destekçilerinden biri haline geldi.

Eski Başkan'ın Beyaz Saray'a dönmek için hayatını riske attığını iddia eden Musk, ekim ayında Pittsburgh'da yaptığı konuşmada, "Suikaste uğrama riskimi dramatik bir şekilde arttırmak ve siyasetle uğraşmak yapmak istediğim şey değil. Ölmek gibi bir arzum yok," dedi.

"Ancak riskler o kadar yüksek ki bunu yapmaktan başka seçeneğim olmadığını hissediyorum."

Ancak teknoloji milyarderi, her zaman bir Trump destekçisi değildi. Uzmanlar daha önce onu "Silikon Vadisi özgürlükçüsü" olarak nitelendirirken, Musk kendini merkezci ve "siyasi olarak ılımlı" şeklinde konumlandırıyordu.

Trump'ın 2016'da seçilmesinin ardından, Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) teknoloji elitleri eski başkanla tanışmak üzere Trump Towers'a davet edildi. Teknoloji gazetecisi Kara Swisher'ın 'Burn Book' adlı kitabında aktardığına göre, Musk o dönemde Trump'ı göçmenlik gibi konularda ilerlemeyi bozmak için kampanya vaatleri konusunda "ikna edebileceğini" ve "etkileyebileceğini" düşündüğünü söyledi.

Peki, seri teknoloji girişimcisi neden Trump'ın kampanya mitinglerinde sahneye çıkarak ve Trump'ı destekleyen bir siyasi eylem komitesine yaklaşık 120 milyon dolar (111 milyon euro) harcayarak Trump'ı bu kadar kararlı bir şekilde desteklemeye başladı?

Her şey işle mi ilgili?

Bunun en bariz yanıtı, Musk'ın ticari çıkarları için geleceğin potansiyel liderinin yanında yer alması gerekliliği.

Risk sermayedarı ve siyasi stratejist Bradley Tusk, Euronews Next'e yaptığı açıklamada, "Musk, Trump'ın kazanacağını düşünüyor ve bunun SpaceX için daha fazla NASA sözleşmesi, Starlink için daha fazla federal sözleşme, Tesla için daha fazla teşvik, Twitter için Bölüm 230'un korunması ve portföyündeki diğer fırsatlarla sonuçlanacağına inanıyor," dedi.

Tusk, Trump'ın rakibi Kamala Harris'in kazanması durumunda Musk için büyük bir bahis olduğunu, "hiçbir şey yapmamış olmasından çok daha fazla dezavantajı olacağını" sözlerine ekledi.

Trump'ın kazanması Musk'ın siyaseti doğrudan etkilemesine de yol açabilir zira ağustos ayında Trump, Musk'ı seçilmesi halinde "kesinlikle" bir kabine ya da danışmanlık görevine getireceğini söylemiş ve Musk'ın "parlak bir adam" olduğunu eklemişti.

Öte yandan, Kaliforniya Valisi Gavin Newsom'un eski ekonomi ve iş dünyası başdanışmanı Lenny Mendonca, Musk'ın politikayı doğrudan etkilemesinin ya da denetlemede rol almasının "tamamen kabul edilemez" olacağını vurguladı.

Euronews Next'e konuşan Mendonca, "Bu doğrudan ve açık bir çıkar çatışmasıdır ve yasa dışıdır," dedi.

"Dolayısıyla Trump seçilir ve Musk'tan bu tür roller oynamasını isterse, ya faaliyetlerini elden çıkarması ya da kör bir tröste koyması gerekir. Ayrıca, bu ticari çıkarlarla ilgili her türlü karardan çekilmesi gerekecektir," diye ekledi.

'Teknoliberteryenler'

Musk'ın Trump'a güçlü desteği yalnızca işle ilgili olmayabilir.

Mendonca, "Bence bazı iş ve finansal başarıları olan ve bu nedenle bilgili olduklarına ve her konuda fikir sahibi olduklarına inanmalarına yol açan bir egoya sahip olan bir tür girişimci tipi var," dedi.

"Bu da onların egolarını besleyerek sadece başarılı bir iş insanı ve zengin olmakla kalmayıp seçim sonuçlarını da etkileyebileceklerini düşünmelerine yol açıyor."

Ancak Mendonca, zenginlerin, özellikle de teknoloji alanında servet edinmiş olanların siyasete bu kadar müdahil olmalarının bir başka nedeni daha olduğunu belirterek, "Bence devlete hiç güvenmeyen ve her şeyi ortadan kaldıralım diyen bir grup var. Ben bu grubu 'teknoliberteryenler' olarak adlandırıyorum," dedi.

"Ve bence Musk da bu grupta yer alıyor, her ne kadar büyük devlet desteği olmasaydı başarılı işlerinin hiçbiri var olmayacak olsa da," diye ekledi.

Ancak diğer teknoloji patronları desteklerini bu kadar yüksek sesle dile getirmediler. Örneğin Meta CEO'su Mark Zuckerberg, Google ve Apple'ın büyük patronları gibi sessiz kaldı.

Dijital İnovasyon Girişimi'nde kıdemli bir araştırmacı ve Avrupa Politika Analizi Merkezi'nde Bandwidth'in editörü olan Bill Echikson, "Geleneksel olarak şirketler bahislerini korurlar ve her iki tarafa da [bağış] yaparlar ve geleneksel olarak şirketler adayları destekleme eğiliminde değildir. Eğer kazanırsanız bu iyi bir şey. Ancak kaybederseniz, bu o kadar da iyi bir şey değildir," dedi.

"Elon Musk diğerlerinden farklı... Dünyanın kovboyları, Kızılderilileri ve aptalları kabul etmekten uzaklaştığı bir dönemde X'i Vahşi Batı'ya çevirdi," diyen Echikson, Musk'ın şirketleri devlet desteklerine dayandığı için büyük bir risk aldığını da söyledi.

Musk'ın seçim kumarı

Bir sonraki ABD başkanı olarak kim yemin ederse etsin, Başkan Joe Biden'ın Büyük Teknoloji üzerindeki baskısına devam edip etmeyeceğine karar vermek zorunda kalacak. Adalet Bakanlığı; Google, Apple, Meta ve Microsoft hakkında antitröst soruşturmaları başlattı.

"Trump yönetimi bunu yapmayacaktır," diyen Mendonca, bunun Avrupa Birliği (AB) ve başta Kaliforniya olmak üzere ABD eyaletleri üzerinde bu rolü daha agresif bir şekilde üstlenmeleri için daha fazla baskı yaratacağını sözlerine ekledi.

Harris'in zaferi muhtemelen teknoloji ya da Musk'ın şirketleri için pek bir şey değiştirmeyecektir.

Echikson, "Bence teknolojinin artık bir 'ergen' olmadığı ve düzenlenmeye ihtiyaç duyan bir 'yetişkin' olduğu konusunda genel bir kabul var," dedi.

"Seçimlerin bunu değiştireceğini sanmıyorum ve Elon Musk'ın engelleri aşan davranışının bu genel eğilimde gerçek bir değişime yol açacağını da sanmıyorum," diye ekledi.

Bununla birlikte, sosyal medya platformu X için yansımaları olabilir. Harris, şirketlere üçüncü taraf içeriği ile ilgili yasal şikayetlerden geniş dokunulmazlık sağlayan Bölüm 230'u yürürlükten kaldırabilir.

Tusk, "Bu X için ölüm çanı anlamına gelir ama o zaman bile bunu Kongre'den geçirmek inanılmaz derecede zor olur," dedi.

"Bence şirketleri [Harris'in başkanlığında] daha fazla incelemeye maruz kalacaktır ama sonuçta Starlink ya da SpaceX'in yaptıklarını yapan çok fazla şirket yok, dolayısıyla Harris'in burada da çok fazla kozu yok," diye ekledi.