Binlerce yıl boyunca donmuş toprakta karbondioksit depolayan Kuzey Kutbu tundrası şimdi bir emisyon kaynağı haline geldi.

NOAA Yöneticisi Rick Spinrad, "Gözlemlerimiz, sıcaklıklar ve orman yangınlarının artmasıyla Arktik tundranın artık depoladığından daha fazla karbon saldığı yönünde. Bu da iklim değişikliğinin etkilerini kötüleştireceğini gösteriyor," dedi.

Spinrad bunun aynı zamanda, "fosil yakıt kirliliğinin yeterince azaltılmamasının sonuçlarının bilim insanları tarafından öngörülen bir başka işareti" olduğunu da sözlerine ekledi.

Bulgular, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'nin (NOAA) 2024 Arktik Raporu'nda yayınlandı.

Kuzey Kutbu'nda 11 farklı ülkeden 97 bilim insanının katkılarıyla yapılan yeni bir araştırma, artan hava sıcaklıkları, azalan karibu sürüleri ve artan yağışlar gibi dramatik değişiklikleri ortaya koyuyor.

Isınma ve orman yangınları Kuzey Kutbu'nu değiştiriyor

Rapor, Kuzey Kutbu'nun üst üste 11'inci yılda da küresel ortalamadan daha hızlı ısındığını ortaya koydu. Araştırmacılara göre, şu anda küresel oranın dört katına kadar ısınıyor.

Bu ısınma, bitki büyümesini teşvik ederek atmosferden karbonu uzaklaştırıyor ancak aynı zamanda, donmuş toprağın çözülmesine de neden oluyor. Donmuş toprakta hapsolmuş karbon ayrışmaya başlıyor ve atmosfere karbondioksit ve metan salınıyor.

Alaska'daki izleme sahalarında 2024 yılında ölçülen permafrost sıcaklıkları, kayıtlara geçen en sıcak ikinci sıcaklık oldu.

İklim değişikliği yüksek enlemlerdeki orman yangınlarını da daha yoğun hale getiriyor. Yanan alan, bu yangınların yoğunluğu ve ilgili karbon emisyonları ile birlikte arttı.

Bu yıl Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde ikinci en yüksek orman yangını emisyonu kaydedildi. Bu orman yangınlarından kaynaklanan emisyonlar hesaba katıldığında, rapor, Arktik tundranın karbon depolamaktan atmosfere karbon emisyonu kaynağı olmaya geçtiğini ortaya koyuyor.

Orman yangınları, emisyonları başka şekillerde de artırıyor çünkü yalıtkan toprak katmanları, permafrost çözülmesini ve bununla birlikte gelen karbon emisyonlarını hızlandıran yangınlar tarafından sıyrılıyor.

Woodwell İklim Araştırma Merkezi bilim insanı ve raporun karbon emisyonlarıyla ilgili bölümünün lideri Dr. Sue Natali, "Kuzey Kutbu küresel oranın dört katına kadar ısınıyor ve bu krizi etkili bir şekilde ele alabilmek için iklim değişikliklerinin Kuzey Kutbu'nun aldığı ve depoladığı karbon miktarını ve atmosfere geri saldığı karbon miktarını nasıl etkileyeceği konusunda doğru, bütünsel ve kapsamlı bilgiye ihtiyacımız var," diyor.

"Bu rapor, bu emisyonların küresel iklim üzerindeki etkilerini anlamak ve adil azaltım ve uyum stratejileri hakkında bilgi vermek için kritik öneme sahip olan ölçekte ölçülmesine yönelik kritik bir adımı temsil ediyor."

Adaptasyon için acil ihtiyaç

Karne, iklim değişikliklerinin bitkileri, vahşi yaşamı ve bunlara bağımlı olan insanları daha sıcak, daha yağışlı ve daha az kesin bir dünyaya hızla uyum sağlamaya nasıl zorladığını özetliyor. Belirgin bölgesel farklılıklar da bu çevresel değişimleri son derece öngörülemez kılıyor.

İklimin etkileri Kuzey Kutbu'nda yaşayan birçok yerli topluluğun sağlığını, evlerini ve geleceğini tehdit ediyor.

Arktik Raporu'nun baş editörü ve Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'nde baş bilim insanı yardımcısı olan Twila Moon, "Bu yılki rapor, iklim koşulları hızla değişirken adaptasyona duyulan acil ihtiyacı ortaya koyuyor," diyor.

"Yerli halkların bilgisi ve toplum liderliğindeki araştırma programları, Kuzey Kutbu'ndaki hızlı değişimlere karşı başarılı yanıtlar verilmesini sağlayabilir."