Hakan Yılmaz ÇebiEylül 1967- Eylül 1973 Trafiği
Milliyet'in Washington Muhabiri Turan Yavuz, ABD'nin Kürt Kartı adlı önemli kitabında, Kürtlerin, özellikle de Iraklı Kürtlerin yıllardır ABD tarafından nasıl kullanıldığını ayrıntılarıyla gözler önüne sermişti. Ancak hem Yavuz'un kitabında hem de daha bir çok kaynakta verilen bilgiler göstermektedir ki, bir de "İsrail'in Kürt Kartı"ndan söz etmek mümkündür.
İsrail, Araplarla süren uzun savaşı boyunca, Arap ülkelerini zayıflatma stratejisi gütmüş, bunun en kolay yolunun da bu ülkelerdeki etnik ve dini azınlıkları kışkırtmaktan geçtiğini düşünmüştü. İsrailli yazar Benajamin Beit Hallahmi, The Israieli Connection: Who Israel Arms and Why? (İsrail Bağlantısı: İsrail Kimi Neden Silahlandırıyor?) adlı kitabında Yahudi Devleti'nin bu strateji doğrultusunda 1950'li yılların sonunda Kuzey Irak'ta gelişen rejim muhalifi Kürt hareketine vermeye başladığı desteği şöyle anlatıyor:
"Irak'taki Kürt direnişçiler her zaman İsrail'in ilgi alanı içerisindeydi.... Mossad'ın Kürtlere desteği 1958'de başladı. İsrailli askeri danışmanları, cephaneyi ve silahları kapsayan daha geniş çaptaki yardım ise 1963'te başladı. Ağustos 1965'te İsrailli askeri uzmanlar tarafından Kürt subaylar için Kuzey ırak dağlarında eğitim kampları oluşturuldu. Haziran 1966'da Başbakan Levi Eshkol Kürt liderleriyle görüşmeler yaptı. 1967 Savaşı sırasında, Kürtler İsrail'in isteği üzerine Kuzey Irak'tan Bağdat yönetimine bir saldırı düzenlediler. Savaş sonrasında ise Kürtlere Mısır ve Suriye birliklerinden ele geçirilen Sovyet yapımı silahlarla yardım edildi. Her ay yaklaşık 500.000 dolarlık bir para yardımı da İsrail tarafından Kürt gerillalara ulaştırılıyordu. Kürt lideri Mustafa Barzani önce Eylül 1967'de sonra Eylül 1973'de İsrail'i ziyaret etti."
Turan Yavuz da kitabında İsrail Kürt ilişkisinin uzun geçmişine değinir. Buna göre, İsrail başından beri Kürtlere bir "Kürt devleti" vaadetmiştir. Knesset (İsrail parlamentosu) üyesi Luba Eliav, 1966'da Kürt hareketinin lideri Molla Mustafa Barzani'yle yaptığı görüşmede, "İsrail'in Kürt devleti ile halkının kalkınması için askeri, ekonomik ve teknik yardım vermek istediği"ni söylemişti. İlerleyen yıllarda Kürt İsrail ilişkisinin kilit isimleri, birer Mossad ajanı olan David kimehe ve "Kürt Yahudisi" Yacov Nimrodi'ydi. Yine Turan Yavuz'un bildirdiğine göre, Amerikalı gazeteci Jack Anderson, Washington Post'un 18 Eylül 1972 tarihli sayısında yazdığı makalede şöyle diyordu:
"Her ay, kimliği belli olmayan bir İsrail yetkilisi Irak'a gizlice İran sınırından girerek Kürt lider Molla Mustafa Barzani'ye 50 bin ABD doları veriyor. Bu para, Kürtlerin İsrail aleyhtarı olan Irak hükümetine karşı faaliyetlerini devam ettirmelerini sağlıyor. Barzani'nin İsrail üst düzey yetkilileriyle olan ilişkisi oldukça düzenli bir şekilde sürmüştü. Kürt lider, Mossad lideri Zvi Zamir ile defalarca yüzyüze görüşmüş, Zamir yaptıkları yardım karşılığında Barzani'den Irak rejimine karşı daha etkili saldırılar beklediklerini hatırlatmıştı. Barzani, İsrail'in eski Başbakanı Menahem Begin ile de görüşmüştü.
Barzani-İsrail ilişkilerini ayrıntılarıyla anlatan bir başka kaynak ise, İngiliz The Guardian gazetesinin 1984 yılından bu yana Tel-Aviv muhabirliğini yapan Ian Black'in yazdığı İsrael's Secret Wars: A History of Israel's Intelligence Services (İsrail'in Gizli Savaşları: İsrail Gizli Servisleri'nin Tarihi) adlı kitap. Kitapta Mossad-Barzani ilişkileri, İsrail Dışişleri Bakanlığı ve Mossad yazışmalarına dayanılarak açıklanıyor. Uğur Mumcu da, öldürülmeden 17 gün önce gazetesindeki sütununda bu kitabı kaynak göstererek uzun bir "Mossad Barzani ilişkisi" yazısı yazmıştı.
Peki İsrail'in Kuzey Irak'taki Kürt ayaklanmasını desteklemekteki amacı neydi? Akla ilk gelen cevap, doğal olarak, İsrail'el savaş halindeki bir Arap devleti olan Irak'ın zayıflatılmasının hedeflendiği şeklindedir.
Oysa İsrail'in hedefi, yalnızca Irak rejimini zayıflatmak değildi. İsrailliler, Barzani'ye vaad ettikleri gibi Irak'ın kuzeyinde bir Kürt devleti kurulmasını hedefliyorlardı. İsrail'in bu hedefi, İsrail eski Dışişleri görevlisi Oded Yinon'un 1982'de yazdığı "İsrail İçin Strateji" başlıklı raporda açıkca görülmektedir.
Arşiv