Resim 1- S�� k�y� sularda a��r� azot y�k�n�n sonu�lar� (�ngilizce' den �eviri) ²

Yukar�daki paragrafta ve resimde de anlat�ld��� gibi dengesiz ve hatal� azot kullan�m� do�ay� tahrip etmekte, ya�am alanlar�n� yok etmektedir. Haberlerde g�rd���m�z toplu bal�k �l�m� olaylar�n�n genelde sebebi hatal� azot kullan�m�d�r.

Azot en �ok tar�msal ama�l� kullan�ld��� i�in (�re, amonyum s�lfat vb. g�breler hep azotlu g�brelerdir) bu felaketin en �nemli sebebi maalesef tar�mc�lard�r.

2- ��me Sular�n�n Kirlenmesi

Tar�mda hatal� �ekilde kullan�lan kimyasallar (ben, en az�ndan g�brelerin yeralt� sular�na kar��mas�n� �nleme konusunda, bug�ne kadar hi� hatas�z kullan�m g�rmedim) i�me suyu kaynaklar�n� da kirletmektedir. Bu durumdan ba�ta insanlar olmak �zere do�adaki t�m canl�lar olumsuz etkilenmektedir. Ayr�ca �iftlik hayvanlar�n�n t�kettikleri kirli sular ile et, s�t, yumurta gibi hayvansal �r�nlere sa�l��a �ok zararl� a��r metaller ge�ebilmektedir.

BM verilerine g�re g�n�m�zde 40 �lkede iki milyardan fazla insan su k�tl��� sorunu ile kar�� kar��ya bulunmakta, 1.1 milyar insan yeterli i�me suyuna ula�amamakta, 2.4 milyar insan at�k su hizmetinden faydalanamamaktad�r. Bu durumun sonucu olarak, hastal�klar artmakta, g�da g�venli�i tehlikeye girmekte ve �lke ve b�lgeleraras� payla��m sorunlar� ortaya ��kmaktad�r. Konu ile ilgili �al��malarda, iyimser tahminle 2050 y�l�nda her d�rt ki�iden birisinin yeterli i�me suyuna ula�amayaca��� �ng�r�lmektedir. ³

Yani bu konu asl�nda sava�lara ve toplu insan ve hayvan �l�mlerine yol a�acak, belki d�nyan�n en �nemli meselelerinden biridir.

Ancak say�n okurlar biliyor musunuz, 5 y�ld�r u�ra�mama ra�men daha bir tane g�bre �reticisinden bile, g�bre i�erisindeki a��r metalleri g�steren beyan belgesini alamad�m, ald�rtamad�m. Diyelim bu g�bre % 28 saf azot evet ancak geri kalan % 72 nedir? Ne kadar k�k�rt vard�r? �zellikle fosforlu g�brelerde hangi a��r metallerden ne kadar var veya yoktur? (Bu noktada, "kimyasal�n form�l� belli, hesaplan�nca geri kalan % 72 bulunur" diyenleri duyar gibi oluyorum. Hay�r, burada benim belirtti�im �reticinin bunu beyan etmesi. Hem de hesapla de�il analiz ile. Burada arad���m�z olmas� gereken de�il, mevcut durumdur) Bunu g�steren hi� bir yaz�l� dok�mana eri�emedim. G�bre �reten firmalar bunu sorunca "g�brelerimizde zararl� hi� bir �ey yok" ya da "ne yapacaks�n�z karde�im g�bre firmas� m� kuracaks�n�z?" diyorlar.

Daha al�nacak o kadar �ok yol var ki...

3- Sulamada Kalitesiz, Tuzlu Su

Suyun % 70' i tar�msal sulama ama�l� kullan�lmaktad�r. Yani kirletilen su kaynaklar� % 70 oran�nda tar�msal sulamada kullan�lacak, tar�msal �retimde kirletilmi� sular yine tar�msal �r�nlere su olarak verilecektir.

4- Gelecek Nesiller

E�er ki bu kadar kirlilikten ya�amaya f�rsat bulurlarsa gelecek nesillere utan� duyaca��m�z kirli bir d�nya b�rakmak belki de sular�n kirlenmesinin en k�t� sonucu.

T�m bu sebeplerle bu durumun �n�ne ge�meliyiz.

Bunu �nlemek i�in m�mk�nse organik tar�m yaparak kimyasallardan uzak g�da �retimini sa�lamak elbette en iyisi. Ancak bu m�mk�n de�ilse, en az�ndan "iyi tar�m uygulamalar" y�ntemleri ile kirlili�i minimuma indirmek olas�. Bu ama�la gerekli bilgiyi Globalgap Standard�nda bulabiliriz.

Tar�msal �retimde Kirlili�i En Aza �ndirmek ��in Yap�lmas� Gereken Asgari Sorgulamalar

GLOBALG.A.P. (EUREPGAP) Kontrol Noktalar� Uygunluk Kriterleri Entegre �iftlik G�vencesi
�R�N TABANLI MOD�L

Tar�msal �retimin Yaratt��� �evre Kirlili�ini �nlemeyi Ama�layan Baz� Sorular:

CB . 5 . 1 . 1 Etkinli�in ve/veya �r�nler �zerindeki faydan�n azamiye ��kart�lmas� amac�yla t�m do�al ve suni g�bre uygulamalar� uygun zamanda ger�ekle�tiriliyor mu?

CB . 5 . 2 . 1 G�brelerin (organik veya inorganik) kullan�m�yla ilgili olarak al�nan tavsiyeler ulusal olarak tan�nm�� bir sertifikaya sahip kalifiye dan��manlar taraf�ndan veriliyor mu? G�bre uygulamas�yla ilgili olarak yabanc� profesyonel yard�m (dan��man ve uzman) alan kullan�c�lar ald�klar� bu yard�m�n uzman ki�iler taraf�ndan verildi�inden emin mi?

CB . 5 . 4 . 1 G�bre uygulama makineleri faal olarak tutuluyor mu ve do�ru g�bre uygulamas� yap�labilmesi i�in gerekli ayarlamalar yap�l�yor mu?

CB . 5 . 5 . 6 �norganik g�breler su kaynaklar�n� kirletme riskini azaltacak �ekilde depolan�yor mu?

CB . 5 . 5 . 7 Organik g�breler �evreyi kirletme riskini azaltacak �ekilde depolan�yor mu?

CB . 5 . 7 . 1 Sat�n al�nan inorganik g�breler i�in; besin i�eri�inin yer ald��� belgeler bulunuyor mu? (N,P,K)

CB 5 . 7 . 2 Sat�n al�nan inorganik g�breler i�in; a��r metalleri de kapsayan kimyasal madde i�eri�ini g�sterir belge bulunuyor mu?

CB . 6 . 1 1 �r�n�n su ihtiyac�n� saptamak amac�yla sistematik tahmin y�ntemleri kullan�l�yor mu?

CB . 6 . 2 . 1 �retici, su korumas� amac�yla uygun sulama y�ntemi kullan�yor mu?

CB . 6 . 2 . 2  Su kullan�m�n� optimize etmeye ve sarfiyat� azaltmaya y�nelik bir su y�netim plan� bulunuyor mu?

CB . 6 . 3 . 2 Sulama / sulu g�breleme suyu kirlili�i ile ilgili olarak y�ll�k bir risk de�erlendirmesi yap�l�yor mu?

CB . 8 . 5 . 1 Artan uygulama kar���mlar� veya depolar�n y�kanmas� sonucunda ortaya ��kan fazlal�klar, mevcut ulusal veya yerel yasalara veya yasa bulunmamas� durumunda; bu ikinci zorunlulu�a uygunlu�un sa�lanmas� amac�yla riayet edilmesi gereken CB.8.5.2 ve CB.8.5.3. maddelerine uygun olarak at�l�yor mu?

CB . 8 . 5 . 2 Tavsiye edilen dozun a��lmamas� ve kay�tlar�n tutulmas� kayd�yla artan uygulama kar���mlar� ve depolar�n y�kanmas� sonucu ortaya ��kan fazlal�klar �r�n�n i�lenmemi� b�l�m� �zerine uygulan�yor mu?

CB . 8 . 5 . 3 Artan uygulama kar���mlar� ve depolar�n y�kanmas� sonucu ortaya ��kan fazlal�klar yasal olarak m�saade edilen ve belirlenmi� bir nadas alan�na kullan�l�yor mu, ve kay�tlar tutuluyor mu?

CB . 8 . 7 . 10 Bitki koruma maddesi deposu ila� d�k�nt�lerini tutabiliyor mu?

CB . 8 . 7 . 11 Bitki koruma maddelerinin �l��lmesi ve kar��t�r�lmas�na y�nelik birimler mevcut mu?

CB . 8 . 7 . 12 Tesislerde d�k�lme durumunda ba�vurulacak birimler bulunuyor mu?

CB . 8 . 9 . 1 Bo� bitki koruma maddesi kutular�n�n, benzer �r�nlerin saklanmas� ve ta��nmas�ndan ba�ka ama�larla kullan�lmamas�na dikkat ediliyor mu?

CB . 8 . 9 . 2 Bo� bitki koruma maddesi kutular�n�n, insanlara zarar vermeyecek bir �ekilde at�lmas�na dikkat ediliyor mu?

CB . 8 . 9 . 3 Bo� bitki koruma maddesi kutular�n�n, �evreyi kirletmeyecek �ekilde at�lmas�na dikkat ediliyor mu?

CB . 8 . 9 . 4 Mevcut olmas� durumunda resmi toplama ve atma sistemleri kullan�l�yor mu?

CB . 8 . 9 . 5 Bir toplama sisteminin bulunmas� halinde; bo� kutular, toplama sisteminin kurallar�na g�re uygun bir bi�imde depolan�yor mu, etiketleniyor mu ve ta��n�yor mu?

CB . 8 . 9 . 6 Bo� kutular, uygulama cihaz�nda bulunan bas�n�l� durulama ayg�t� kullan�larak ya da en az �� kez su ile durulan�yor mu?

CB . 8 . 9 . 7 Bo� kutulardan ��kan durulama sular� uygulama cihaz�na geri konuyor mu?

CB . 8 . 9 . 8 Bo� kutular, at�l�ncaya kadar emniyetli bir �ekilde muhafaza ediliyor mu?

CB . 8 . 10 . 1 Kullanma tarihi ge�mi� olan bitki koruma maddeleri emniyetli bir �ekilde muhafaza ediliyor mu, tan�mlan�yor mu ve yetkili veya onayl� kanallarla imha ediliyor mu? ⁴

GLOBALG.A.P. (EUREPGAP) Kontrol Noktalar� Uygunluk Kriterleri Entegre �iftlik G�vencesi
T�M ��FTL�KLER TABANLI MOD�L

Tar�msal �retimin Yaratt��� �evre Kirlili�ini �nlemeyi Ama�layan Baz� Sorular:

AF . 4 . 1 . 1 T�m �al��ma alanlar�nda olas� t�m at�k �r�nler ve kirletici maddeler tan�mlanm�� m�?

AF . 4 . 2 . 1 At�k ve kirlili�in �nlenmesi veya azalt�lmas�, arazi doldurulmas�n� veya yak�lmas�n� �nlemek amac�yla at�k geri d�n���me y�nelik haz�rlanm�� belgeli bir �iftlik at�k y�netim plan� var m�? Organik at�klar �iftlikte kompostlan�yor mu ve her hangi bir hastal�k riski ta��ma riski olu!turmaks�z�n topra��n verimli hale getirilmesinde kullan�l�yor mu?

AF . 5 . 1 . 1 Her �retici, tar�m faaliyetleri �evre �zerinde etki b�rakabilecek i�letmelere y�nelik olarak bir do�al ya�am ve koruma plan� y�netimi olu!turmu� mu? ⁵
 

Tesco Do�an�n Se�imi Teknik Y�nergesi 07

2.3. G�breleme uygulamalar� toprak, bitki veya besin sol�syonunun besin seviyesinin d�zenli analizi ve mahsul�n besin madde ihtiyac� g�z �n�ne al�narak m� yap�l�yor?

2.7. Uygulanacak inorganik azotlu g�bre miktar�n� belirlerken topra��n azot i�eri�i, bitki aksamlar� ve ili�kili organik materyal dikkate al�n�yor mu? ⁶

GLOBALG.A.P. (EUREPGAP) Kontrol Noktalar� Uygunluk Kriterleri Entegre �iftlik G�vencesi
�r�n Tabanl� Mod�l Ek 3: Uygulama Ekipmanlar�n�n G�rsel Kontrol� Ve Fonksiyonel Testleri ��in Y�netmelik

1. Pompa, s�v� p�sk�rtme tank� (kapak kapal� iken), borular, hortumlar ve filtrelerden s�z�nt� olmamal�d�r.

2. T�m �l��m, a�ma/kapama, bas�n� ve/veya ak�� oran� ayarlama cihazlar�, g�venilir bir �ekilde �al��mal� ve herhangi bir s�z�nt� olmamal�d�r.

3. Tabancal� / Memeli ekipmanlar, bitki koruma maddesinin d�zg�n bir �ekilde uygulanmas�na uygun olmal�d�r. T�m tabancalar / memeler birbirinin ayn�s� olmal� (tip, �l��, malzeme ve marka), e�it bir da��l�m sa�lamak (�rn; e�it �ekilde, homojen bir p�sk�rtme) ve tabancalar� / memeleri kapatt�ktan sonra damlama yapmamal�d�r.

4. Ekipmana (p�sk�rtme cihaz�) ait t�m farkl� par�alar (�rn; tabancal� / memeli /ta��y�c�, filtreler, fan, vb.) sa�lam durumda olmal� ve g�venilir bir �ekilde �al��mal�d�r. ⁷
 

Sonu�:

��te b�yle. �zellikle tar�msal �retim yaparken �evreyi kirletiyoruz. Su kaynaklar�n� kirletiyoruz. Suyu ve g�breyi buldu�umuz zaman neredeyse s�n�rs�zca kullan�yoruz. Oysa g�bre ve suyun, bitkinin k�k b�lgesinden daha a�a�� ak�p gitmemesi gerekiyor. G�brelerin ihtiya�tan fazla verilmemesi gerekiyor. Damlama sulama sistemi mutlaka kullanmak ama kullan�rken bunu da denetlemek gerekiyor. Bitkisel �retimde bu ama�la toprak nem �l�erler (tansiyometre) ve buharla�ma kaplar� kullanmak gerekiyor. Tar�m ila�lar� art�klar�n� nas�l yok edece�imizi iyi planlamak, m�mk�nse hi� at�k ila� olu�turmamak gerekiyor.

Umar�m bir makalemde de, yukar�daki iyi uygulamalar�n nas�l uygulanaca��n� detayl� olarak yazar anlat�r�m.

Asl�nda t�m yazd�klar�mda vermeye �al��t���m mesaj�, bir K�z�lderili Atas�z� g�zelce �zetlemi�:

"Son �rmak kurudu�unda, son a�a� yok oldu�unda, son bal�k �ld���nde, beyaz adam paran�n yenmeyen bir �ey oldu�unu anlayacak."

Sayg�lar�mla,
H. Ozan Erzincanl�

 

Kaynak�a:

 ¹ http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=861654 [Eri�im Tarihi: 02.07.2009]

 ² http://www.buzzardsbay.org/nitrogen-pollution.htm [Eri�im Tarihi: 02.07.2009] (Ana kaynak "Modified from U.S Fish and Wildlife circular, Restore Chesapeake Bey (2/90)")

 ³ http://www.tusiad.org/tusiad_cms.nsf/BMKitlerListe/6620F6E7C1A422F6C22574BF002C59F7/
$File/SebekeSuyuHizmerlerindeOzelSektorKatilimiRaporuOzetBulgular1.pdf, T�S�AD BASIN B�LTEN�, 09.09.2008

 ⁴ Globalgap Standard�, �r�n Tabanl� Mod�l Uyum Kriterleri, http://www.globalgap.org/cms/upload/ The_Standard/IFA/Turkish/CPCC/GG_EG_CPCC_IFA_CB_TUR_V3.0-3_Feb09.pdf

 ⁵ Globalgap Standard�, T�m Tar�msal ��letmeler Mod�l� Uyum Kriterleri, http://www.globalgap.org /cms/upload/The_Standard/IFA/Turkish/ CPCC/GG_EG_CPCC_IFA_Intro_AF_TUR_V3-0-2_Sep07.pdf

 ⁶ Tesco Nurture Standard�,  Teknik Y�nergesi 07

⁷ Esas Belge: DIN EN 13790-1:2004, Tar�msal Makineler- P�sk�rtme Cihazlar�; Kullan�lan p�sk�rtme cihazlar�n�n kontrol�- B�l�m 1: Tarla �r�nleri p�sk�rtme cihazlar�

 

Fizibilite, proje ve e�itim CD' lerimizi tan�tan bro��r�m�z�  g�rmek / bilgisayar�n�za indirmek i�in t�klay�n�z

Ar�iv

Tarih: 05.07.2009 Okunma: 741

YORUMLAR