Oy gizli, haber kutsal, yorum h�rd�r.

       

Baz� kavram veya varl�klar�n ne oldu�unu hepimiz biliriz. Fakat gel �unu tarif et denildi�i zaman, s�yleyecek tek kelime bulamay�z.

Aylard�r zihnimde d�n�p duran bir kavram var: Vicdan.

Nedir vicdan, nas�l bir �eydir?

Uzun s�redir, bu kavramla ilgili kar��ma ��kan yaz�lar� dikkatle okuyor, notlar al�yor, �zerinde d���n�yor, “vicdan” adl� nesneyi kafamda �ekillendirmeye, netle�tirmeye �al���yorum.

En nihayet, internette “vicdan” yaz�p arad�m. Kar��ma tam �� bu�uk milyon sonu� oldu�unu bildiren bir sayfa ��kt�. Ancak, ilk 10 sayfaya bakabildim.

Ba�ka kaynaklara da bakt�m. �nsan� tam anlam�yla tatmin edecek a��klamalara ula�amad�m. �stelik tan�mlar aras�nda �eli�kiler de vard�.

Vicdan hakk�nda bir a��klama yapmadan buraya kadar geldik. San�r�m, �u k�sa s�rede siz de vicdan hakk�nda d���nm��, belki kendi tan�m�n�z� da yapm��s�n�zd�r.

*                     *                      *

Vikipedi’nin Tan�m�

“Felsefeye g�re, i� huzuru veya i� s�k�nt�s� vererek ki�iyi uyaran vicdan bir kavram de�il, ki�inin bir yetene�idir. Felsefede metafizik anlay��, bu yetene�in do�u�tan var oldu�unu ileri s�rer. Diyalektik anlay�� ise insan�n i�inde bulundu�u toplumsal ko�ullarla belirlenmi� g�rg� ve bilgisinin sonucunda olu�tu�unu ileri s�rer. Neo-spirit�alist g�r��e g�re ise, ruhun ancak belirli bir geli�im a�amas�nda (hayvanl�k ara a�amas�ndan sonraki insanl�k a�amas�nda) a���a ��kan, ruhun geli�imi oran�nda derece derece geli�en bir yetene�idir.”

G�r�ld��� gibi, tan�mlar birbiri ile �eli�iyor.

*                     *                      *

Bize g�re ise vicdan; Yaradan’�n ki�inin y�re�ine koydu�u hassas terazi! O kadar hassas bir terazi ki, s�rekli ihtimam g�sterilmezse kolayca bozulabilen; kefesindeki nesneyi do�rulukla tartamaz hale gelen bir terazi.

Vicdan; Yaradan’�n ruhumuza bah�etti�i, hep do�ru istikameti g�steren, adaleti i�aret eden bir pusula. Fakat bu pusulan�n oku k�ldan ince! ��aret etti�i y�n� tam do�rulukla g�rebilmek i�in �ok dikkatle bakmak, son derece sa�lam ve sakin kafayla incelemek gerekiyor.

Vicdan; do�ruyu yanl��tan, iyiyi k�t�den, hakl�y� haks�zdan ay�rmam�z� sa�layan bir merkez, bir kaynak… �fke, �efkat, sevgi, kin, k�skan�l�k, heyecan gibi hislerden farkl� bir his kayna��… Di�er duygular�m�z, o andaki duruma g�re ortaya ��k�p kendilerini g��l� bir �ekilde g�sterirken, vicdan her an bir yay�n ve s�rekli bir ak�� halindedir.  Ama hep arka planda kalan zay�f bir yay�n veya ak��.

B�t�n eylem ve faaliyetlerimiz esnas�nda kalbimizden bilincimize akan sestir, vicdan. Hep adaleti emreden o s�rekli ve k�s�k ses. Adeta bir f�s�lt�... Bu ses, s�rekli uyar� halindedir ama �ok k�s�k oldu�u i�in duymazl�ktan gelmek veya daha g�r sesler aras�nda bo�ulmas�na seyirci kalmak hep ihtimal d�hilindedir.

 

*                     *                      *

G�r�ld��� gibi vicdan zihnimizin de�il, ruhumuzun bir niteli�i. Dolay�s�yla, bir konuda verece�imiz h�km�n adil olabilmesi i�in, o konu hakk�nda her �eyi bilmemiz bile yeterli olmayabilir. �ok zeki olmak, hatta dahi olmak bile adil bir karar�n garantisi olamaz.

 ï¿½ok bilen veya her �eyi bilen yahut da o �ok zeki, hatta dahi ki�i vicdan�n�n sesini duyabiliyor mu? Ona kulak veriyor mu?

Mesele oradad�r.

*                     *                      *

Vicdan�n sesinden ka��� yoktur. O sizi eninde, sonunda yakalar.

Ger�i, bu kanaati sarsabilecek bir �rnek var kamuoyunun �n�nde!

Kenan Evren…

1980’lerde, 17-18 ya��ndaki �ocuklar�n as�lmas� i�in mahkeme kararlar�n�n alt�na imzas�n� atm��t�. Bug�nlerde, 90’l� ya�lar�nda diyor ki; “�mza atarken elim titremedi!”

Demek ki, Evren i�in herhangi bir vicdan s�zlamas�, vicdan muhasebesi s�z konusu de�il!

Bu ifadenin samimiyetinden Evren’in Ruh sa�l���ndan ��pheliyim.

Tabii ki vicdan, ruh sa�l��� sakatlanmam�� olanlarda bulunur.

*                     *                      *

 

Ek�i S�zl�k’ten

Vicdan; ki�isel hesapla�malarda huzursuzluk yaratabilir. Hata i�ledi�ini d���nen birey, vicdan�n sesini dinlemeye katlanamad��� zamanlarda kendini kand�rma y�ntemleri geli�tirir. Dengeler bu sayede oturur ve huzur sa�lan�r, kabin bas�nc� dengelenir.

Detay

 

Sizden baz� �eylerin cevab� beklenirken elinizi �zerine koyman�z talep edilen nesnedir vicdan. El koyup yoklars�n�z bakal�m yerinde duruyor mu diye, pek �o�undan ses gelmez, ��t ��kmaz.

Bettyblue

 

�yle ince bir s�n�rd�r ki vicdan; varl��� �ok nadiren g�ze batar.

Yoklu�u ise �ok a��r gelir insana... Kar��ndakinin vicdans�z olu�u senin vicdan�n� �yle bir s�zlat�r ki, �yle bir ac�t�r ki... ��le �ap�al �ap�al kal�rs�n. Bir �ey de yapamazs�n, yapmak istemezsin zaten... Vicdan�n el vermez susmaktan ba�ka bir �ey yapmaya.

Esk

 

*                      *                      *

�statlardan

 

 

�nsanlar tuhaft�r! Fena bir �ey yapmakta olduklar�n� hissedecek olurlarsa mutlaka en evvel vicdanlar�n� susturacak bir sebep bulurlar.

Halid Ziya U�akl�gil

Tarih: 26.09.2008 Okunma: 751

YORUMLAR