7 Haziran'da yapılacak milletvekili genel seçimleri için aday adayları peşi sıra ortaya çıkarken, aday olmaları durumunda altına imza atacakları ödeme faturaları el yakacak. Mersin’de bir milyonu aşan seçmen kitlesine ulaşmak, kendisini tanıtmak, sevdirmek ve daha bunu da oya dönüştürmek için çaba harcayacak bir adayın sıradan bir seçim kampanyası için bile 200 bin TL'yi gözden çıkarması gerekiyor.
Mersin’de 7 Haziran akşamında TBMM'de olmak umuduyla farklı siyasi partilerden yüzlerce ismin aday adayı olarak başvuru yapması bekleniyor. Adaylık için daha partiden adım attıkları anda, aday adaylığı için 500-7 bin 500 TL arasında değişen miktarda rakamları partilerine hesabına yatırması gerekiyor.
Adaylık için dosyalar hazırlanıp, para yatırıldıktan sonra, hangi partiden olursa olsun, ister aday adayı, isterse aday, siyasinin ilk uğrayacağı yer bir fotoğraf stüdyosu olacak. Çok iddialı olmayan aday adayları için 150 TL, daha iddialı adaylar için ise 1500 TL’lik fotoğraf ve stüdyo masrafı çıkacak.
Fotoğraf Stüdyosunda fotoğrafların çekilmesinin ardından milletvekili aday adayları, tanıtım malzemelerinin hazırlanması için bir matbaanın yolunu tutacak. Dosyalar, el ilanı, afiş, sticker, flayer, ayaklı pano gibi araçların aday tanıtımında etkin olarak kullanıldığı bu ortamda, En kötümser durumda bile bir adaya en az 3 bin civarında el ilanı lazım olacak. Yanına farklı başka araç gereçleri de eklerse matbaaya ödeyeceği miktar en az 2 bin TL, adayımız 'her seçmene bir kartvizit bir de tanıtım broşürü vereceğim' derse, matbaaya ödeyeceği fatura biraz daha katlanacak.
Fotoğraf ve basılı tanıtım işlerini de halleden milletvekili aday adayımız, kampanyasını yöneteceği bir merkez için yer arayışına başlayacak. Bu sıkıntıyı genelde bir arkadaşının şehir merkezindeki yerini 2- 3 ay gibi süreyle kullanmasına izin vermesiyle ücretsiz çözen aday, eğer arkadaş, akraba yardımı alamazsa herkesin rahatlıkla girip çıkabileceği, ayaküstü tabir edilen, geniş bir yer için kampanya sonuna kadar belli bir kira ödemek zorunda kalacak. Seçim ofislerinin sayısı arttıkça kira için ödenecek faturalar da kabaracak.
Bina sorununu da böylece çözen aday, kampanyasını daha da renklendirmek için birbirinden farklı promosyon malzemesi hazırlığına girişecek. Bayrak flama gibi harcamaların önemli bölümünün siyasi partilerin genel merkezleri aracılığıyla temin ediliyor. Fakat aday ya da aday adayının yapacağı promosyon çalışması tamamen kişinin maddi imkânları ölçüsünde değişen bir durum. Milletvekili olmak isteyen bir kişiye bayraktan kaleme, şapkaya, tişörte, anahtarlığa kadar geniş bir ürün dört gözle adayımızı bekliyor olacak. Bu ürünlerin fiyatları ebat, baskı sayısı ve renge göre değişmekle birlikte bayrak fiyatlarının 1 TL ile 3 TL arasında, tükenmez kalem fiyatlarının 75 kuruştan başladığı, şapka fiyatlarının 1,5 TL ile 3 arasında değiştiğini ifade edelim. Üzerinde adayın ismi ve partisinin logosunun yer alacağı tişörtlerin fiyatının ise kalitesine göre 6 TL'den 15 TL'ye kadar yükseliyor, ekibinin giyeceği yeleklerle daha farklı bir görüntü vermek isteyen adayın her yelek için 25 TL'yi gözden çıkarması gerektiğini de ekleyelim.
Fotoğraflarını çektiren, tanıtım broşürlerini hazırlayan, ofisini tutup dağıtacağı promosyonları hazır eden adayın şimdi önündeki sorun, ulaşım sorununu çözmek. Hem aday adaylığı hem de aday gösterilmesi halinde Mersin’i Tarsus’tan Anamur’a kadar dolaşmak zorunda olan milletvekili adayının adresi, bu kez araç kiralama şirketleri olacak. Araç kiralama şirketlerinin n elinde çok sayıda araç bulunması adaylar bu konuda sıkıntı yaşamayacak. Ancak seçim otobüslerinin aylık ortalama kirasının 15 bin TL, VIP minibüslerin aylık kirasının 4 bin TL olduğunu belirtelim. Bu araçlar genelde giydirildiği için söküm sırasında boyada hasarlar meydana geliyor. Bunun için de 1000 TL talep ediliyor. Ayrıca binek araçların aylık kirasının ise 1500 TL olduğunu ekleyelim. Günde ortalama 150 kilometre yol yapacak bir aday için taşıtları kiralamak yetmiyor, kiraladığı araçların deposunu dolduracağı akaryakıt istasyonuyla da anlaşma yapması gerekiyor.
Araçların kiralanmasının ardından artık seçmenle buluşmaya hazır hale gelen aday, bu kez düzenleyeceği salon ve açık hava toplantılarını organize eden bir firmayla pazarlık masasına oturması gerekecek. İstendiği anda miting kürsüsüne dönüşen, dev LED ekrana sahip mobil araçların günlük kirasının 7 bin TL’den başlıyor. Görkemli salon ve açık hava toplantılarının maliyeti ise 20 bin ila 100 bin TL arasında değişiyor.
Buluşmalarda seçmene dağıtılacak karanfil bile adayın hesabına ek maliyet olarak yazılıyor. Bu tip buluşmalarda seçim şarkısının seçmene ulaşmada etkili bir araç olduğunu belirtmeden geçmeyelim. Kendine özel seçim şarkısı isteyen bir aday, eğer ünlü biriyle çalışmak isterse en az 20 bin TL'yi gözden çıkarması gerekiyor. Aday ekranlarda gösterilecek bir tanıtım filmine ihtiyaç duyması halinde 3 bin TL ile 12 bin TL arasında değişen bir faturayı da hesaba eklemesi gerekiyor.
Adaylığın en temel gereksinimlerini halleden adayın, daha renkli bir seçim kampanyası için her gün güncellenen web sitesi, anlık seçmeniyle buluştuğu sosyal medya hesapları, gazete ve televizyonlara vereceği ilanlar, paraşüt ya da zeplin balonla havadan gerçekleştireceği reklam gibi araçlar da alternatifler arasında yer alıyor. Her bir çalışma aday için yeni personel istihdamı ve yeni ek maliyetleri de beraberinde getirecek. Anketlerle seçim kampanyasını daha bilimsel veriler üzerine inşa etmeye niyetlenen, kampanya boyunca ne giyeceğinden, hangi seçmen gruplarına hangi söylemlerle ulaşması gerektiğine, basınla ilişkilerine kadar profesyonellerle çalışmak isteyen aday içinse bütçede sınır yok.