AKP Akdeniz Bölgesindeki bütün illerde değişen oranlarda oy kaybı yaşamıştır. Öyle ki bu oy kaybı AKP’nin bölgedeki 4 ilde (Adana, Antalya, Mersin, Burdur) birer milletvekilliği kaybetmesine neden olmuştur.
CHP’nin bu bölgede 2011 seçiminde aldığı
oyu koruduğu söylenebilir. Mersin ve Hatay gibi illerde neredeyse 2011
seçimlerindeki oyunu aynen tekrarlamıştır. Ancak seçmen sayısının geçen üç yıl
içinde artığı hesaba katıldığında, CHP’nin oyunu koruduğu illerde reel olarak
gerilediği sonucuna varmak gerekir. CHP 2 ilde (Mersin, Maraş) milletvekilliği
kaybetmişti.
MHP, bu bölgedeki 8 ilde de oyunu artırmış ve
bunun sonucu 3 ilde (Burdur, Mersin, Kahramanmaraş) milletvekili sayısını ya
artırmış ya da ilk kez milletvekili çıkartmıştır.
Benzer bir artış eğrisi HDP açısından da geçerlidir. HDP, bölgedeki bütün illerde oylarını artırmış, Mersin ve Adana gibi illerde ciddi oy patlamaları gerçekleştirmiştir. HDP, Antalya’da ilk kez milletvekili çıkartırken, Adana ve Mersin’de birer olan milletvekili sayısını 2’ye çıkartmıştır.
Şimdi biraz ayrıntıya geçelim.
ADANA’da 2011 seçiminde bağımsız adaya 90 bin oy
çıkmıştı. Bu seçimde HDP’nin 183 bin dolayında seçmenin oyunu alıp 2
milletvekilini rahatlıkla çıkarması, seçimin bu ildeki en önemli sürprizi oldu.
Üstelik, HDP’nin her iki adayı da yerelde pek tanınmayan, genel merkezden
atanmış isimlerdi. Artık Adana’nın ‘tescilli sosyalist’ bir milletvekili var:
Rıdvan Turan.
Seçimin Adana’daki ‘kazananı’ ortaya çıkarken, 2011’de yüzde 37.48’lik oy oranıyla 6 milletvekili çıkaran AKP 7.36 puan düşüşle bir vekilden oldu. Kaybettiği 50 bin dolayında oyun sahiplerinin bir bölümü sandığa gitmedi, bir bölümü ise HDP ve MHP’yi tercih etti.
CHP’nin yanına çekeceğini düşündüğü seçmenlerin bir bölümünün ise HDP’ye kaydığı anlaşıldı. Hem CHP İl Başkanı’nın değerlendirmeleri, hem de toplu olarak CHP’li bilinen sandıklardan HDP’ye oy çıkması bu yönelişi doğruladı.
MHP, büyükşehir ile 8 ilçede belediye başkanlıklarını elinde bulundurmanın avantajına da dayanarak bu ildeki 3 milletvekilinin sayısını 4’e çıkartmayı hedefliyordu. Ancak oyunu 50 bin dolayında artırmış olmasına rağmen hedefini ulaşamadı.
MERSİN’de bu seçimin kazananı, 2011’de bağımsız adayla aldığı yüzde 9.5’lik oy oranını neredeyse 2 katına (yüzde 18.09) yükseltip 2 milletvekili çıkaran HDP oldu. AKP ve CHP birer milletvekili kaybetti. AKP’nin kurucuları arasında yer alan Dengir Mir Mehmet Fırat’ın istifa edip Mersin’den HDP milletvekili adayı olması HDP’ye güç katarken, Türkiye partisi olma yolundaki politikasını halka anlatması da HDP’nin başarısında rol oynadı.
Bir önceki seçimin birincisi AKP, bu kez 5.5 puanlık kayıpla ikinci sırada yer aldı. CHP bu seçimde birinci olsa da yüzde 31.63 olan oy oranı 28.74’e düştü. AKP 35 bin dolayında oy kaybına uğradı Mersin’de. Bir yandan eski Belediye Başkanı CHP’li Macit Özcan hakkındaki iddialar ve hakkındaki tutuklama kararı, diğer yandan HDP’nin baraj altında kalmaması düşüncesi CHP’den kayan seçmenin HDP’de toplanmasına neden oldu. CHP’nin 2011’de 305 bin olan oyu bu seçimde 303 bine düştü. Yüzde 23.02 olan oy oranını 24.78’e çıkaran MHP ise 2 olan milletvekili sayısını 3’e çıkararak başarı sağladı. MHP oyları 222 binden 259 bine yükseldi.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin memleketi ve MHP’nin Türkiye’de birinci parti olduğu tek il Osmaniye’de bu seçimin sürprizini HDP yaptı. 2011 seçiminde bağımsız aday ile yüzde 0.70 oranı ulaşacan HDP, 336 bin seçmenli bu ilde bu kez 3.89’e çıktı. Ancak bu oran vekil çıkarmasına yetmedi. MHP’nin üçüncü sıradan aday gösterdiği Türkiye Hareketi Kadın Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Loğoğlu’nun rüzgârıyla AKP’nin birinciliği düştü. MHP 2, AKP 2 vekil çıkarınca CHP, Osmaniye’den eli boş döndü.
SURİYE’de çıt çıksa, Hatay’da hangi partiden olursa olsun vatandaşların kulak kabarttığı bir ortam yaşanıyor. Yine de bu ilin seçmeni milletvekili dağılımını değiştirmedi. Hataylıların AKP ve CHP’nin aday listelerine tepkisi, ilde tabelası dahi bulunmayan HDP’ye yüzde 6.6’lık bir oranla 55 bin oy getirdi. Ama bu sonuç HDP’nin vekil çıkarmasına yetmedi. Önseçim yapmaması, ardından da Refik Eryılmaz’ı listeye koymaması, CHP’nin Hatay’da beklediği sonucu almasını engelleyen en önemli faktörler oldu. 2011’de 7’nci sıradan aday gösterilince istifa eden Grup Yorum’un eski solisti Hilmi Yarayıcı’nın bu seçimde birinci sırada yer almasıyla CHP ancak mevcut vekil sayısını koruyabildi. AKP’nin vaatleri de 37 bin oy kaybetmesini engelleyemedi. MHP ise oyunu yüzde 12.64’ten 13.97’ye çıkartarak bir milletvekilini korudu.
KAHRAMANMARAŞ’ta seçimlerin sürprizi CHP’nin bu
ildeki bir milletvekilini MHP’ye kaptırması oldu. AKP ise 6 olan milletvekili
sayısını korudu. Özellikle kırsal bölgedeki oylarının HDP’ye kayması CHP’nin
kaybetmesindeki en önemli etkeni olarak gösteriliyor. MHP ise önemli bir artış
sağladı ve milletvekili sayısını 1’den 2’ye çıkartabildi. Bu sonuçta yaşanan
siyasi atmosferin yanı sıra partinin ikinci sıra için Prof. Dr. Sefer Aycan
tercihi de etkili oldu. AKP’nin milletvekili sayısı düşmemesine karşın oy
sayısının gerilemesinin nedenleri arasında hükümet ile Cemaat arasındaki kavga
da gösteriliyor. MHP’nin sağladığı başarının gerisinde ise aday tercihlerinin
doğru yapılması, kapsamlı bir kampanya yürütülmesinin etkisi konuşuluyor.
Suriyeli sığınmacıların kente gelişi ile birlikte artan kiralar da AKP’nin
oyunun düşmesinin nedenlerinden biri olarak gösteriliyor.
Devam edecek.