Tanıdığımız veya tanımadığımız birçok kişi, kısa bir hoşbeşten sonra, nereli olduğumuzu sorarlar. Bu tür sorulara, bir yayla ekini zamanı Ermenek-Zeyve’de doğmuşum, diye cevap veriyorum
Genellikle bizim gibi yaşları elli, altmış ve daha yukarı olanların doğum tarihi ile nüfustaki kaydı aynı değildir. Altmışlı yıllara kadar halkın okuma-yazma oranı düşük, yeni doğan çocukların ölüm oranı yüksektir. Çoğu anne ve baba, doğan çocuğun nüfusa hemen kaydedilmesi diye bir zorunluluk da olmadığından, akla ne zaman gelirse veya bir zorunluluk ortaya çıkarsa o zaman kayıt yaptırırdı. Şimdi öyle bir durum söz konusu değildir. Doğan çocuğun ve ölen kişinin belli bir süre içinde nüfus müdürlüklerine haber verilmesi gerekiyor.
Madem bizden başladık, devam edelim. İlkokula Zeyve’de başlayıp Bozyazı’da devam ettik. İlkokuldan sonra Ortaokulu Bozyazı’da, lise öğrenimini Nazilli Öğretmen Lisesinde tamamladık. Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulundan (Gazi Üniversitesi-Ticaret ve Turizm Fakültesi) 1981-1982 öğretim yılında mezun olduk. Öğretmenliğe Bursa-Gemlik Ticaret Lisesinde meslek dersleri öğretmeni olarak başladık. Öğretmenliğe başlamadan önce bir süre Türkiye Atom Enerjisi Kurumunda görev yaptık. 2005 Eylül ayında Anamur Ticaret Meslek Lisesinde görev süremizi tamamlayarak emekli olduk.
Doğum yerimiz Zeyve demiştik. Karaman-Ermenek ilçesine bağlı ve Ermenek Çayının güneyinde kalan Görmeli, Arnava, Zeyve, İrnebol, Kazancı, Sarımazı, Akmanastır, Nadire ve Kopoluğu köylerine “karşıyaka köyleri” denir. Bu tanımlama Ermenek Barajı’nın yapımından sonra daha da belirginleşmiştir. Türkiye’nin sayılı barajlarından biri olan Ermenek Baraj Gölünde su toplanmaya başlamasıyla birlikte, güneyinde kalan köylerin ilçe merkezi ile bağı zayıflamış, Anamur, Bozyazı, Gazipaşa ve Alanya ile artmıştır.
Zeyve de BU sözünü ettiğimiz karşıyaka köylerinden biridir. 1960’lı yıllardan beri eski Zeyve Köyünün adı Yaylapazarıdır. Aynı şekilde çevredeki diğer köylerin de adları değişmiş, Görmeli köyü Üçbölük olmuş. Arnava köyü Yalındal olmuş. Kopukoluk köyü Olukpınar olmuş. İrnebol köyü İkizçınar ve Çatalbadem köyleri olarak ikiye bölünmüş. Nahiye merkezi Kazancı aynı kalmış. Sarıvadi köyü Özlüce olmuş. Akmanastır köyü Gökçekent olmuş. Nadire köyü Ardıçkaya ve Yeşilköy olmuş. Fakat Türkiye’nin çoğu yerinde olduğu gibi halk, resmi işlemler dışında eski bildikleri isimleri kullanmaya devam etmişler.
Zeyve’nin bu kadar tanınmış olmasının nedeni yeşillikler içinde ve suyunun bol, geleneksel Zeyve Pazarının kurulduğu yerde olmasındandır. Zeyve Pazaryerinin hemen yakınlarından Zeyve Çayı çıkar. Bu çayın Anamur, Gazipaşa ve Bozyazı’ya ait yaylalarda bulunan yeraltı mağara, göl ve düdenlerinden beslendiği söylenir. Zeyve Çayının suyu yazın soğuk, kışın ılıktır. Yaz aylarında su seviyesi biraz düşse de kış ve bahar aylarında yağan yağmur ve kar sularıyla coşar, beyaz köpükler saçarak Ermenek Baraj gölüne karışır. Suyu berrak ve soğuktur. Soğuksu balıkları için idealdır.
Zeyve Çayı pazaryerinin 500 metre yukarısından çıkar ve pazarı ikiye bölerek iki üç kilometre sonra baraj gölüne karışır. Zeyve Pazarının bulunduğu yere yöre halkı “pazarönü veya pazaryeri” adını verir. Fırın kebabı veya saç kebabı meşhurdur. Çevre köylerde yetişen doğal meyve ve sebze satışı ile kapkacak, giyecek ürünleri ticareti vardır. Zeyve Pazarı bahar aylarından, güz sonlarına kadar kurulmaya devam eder. Ermenek, Sarıveliler, Başyayla, Mut, Gülnar, Aydıncık, Anamur, Bozyazı’da yaşayan halkın, gezip gördüğü uğrak yerlerden biridir.
Zeyve Pazarına Anamur-Ermenek yolu üzerindedir. Anamur-Kazancı veya Ermenek, Gülnar, Görmel yönünden Zeyve Köyüne geldikten sonra, sapılarak yeşillikler içindeki pazaryerine ulaşılır. Tarihi kayıtlara göre Zeyve Pazarı 500-600 yıldan beri aynı yerde kurulmaktadır. Pazaryeri ve çevresinde yaşları 300 yılı aşan çok sayıda çınar (pladan) ağacı bulunur. Bu ağaçların gölgesi ve su değirmenlerine ait su kanalları, kemerler, borulardan akan su şırıltısı pazaryerine ayrı bir güzellik ve serinlik katar. Dışarıda 40-45 derece sıcak olurken, çayın kıyısında ve çınarların gölgesinde 20-25 derecede bir serinlik hissedilir.
Zeyve Pazarında altmışlı, yetmişli yıllara kadar geceli gündüzlü çalışan su değirmenleri, teknolojiye yenik düşük kapanmasına rağmen görülmeye değerdir. Aynı şekilde çeşitli meslek gruplarına ait dükkânlar da harap vaziyettedir. Buna rağmen Taşeli Yöresi halkı için Zeyve Pazarı vazgeçilmezlerdendir. Araçları ile yola çıkanlar pazaryeri, mesire ve dinlenme yerlerini dolaşır, taze ve doğal meyve sebzeden alır, soğuk suyundan içer, fırından sıcak ekmek alır, kahvehanelerde odun ateşinde demlenmiş çayından içer, bir süre dinlendikten sonra yoluna devam eder.
Anlatmak ve yazmakla bu iş olmaz.
Gidip yerinde görmek lazım.