TOPLUMSAL ENTROPİ
Doğan her canlı atasına benzer. Bu biyolojik bir durumdur. Normal bir insanın eğer özel şartlarda beslenmiyorsa, anne karnında oluşması sırasında eğer olağanüstü durumlar yoksa kalbi, beyni, uzuvları ve organları herkeste aynı sürelerde gelişir. Bu bir eşitliktir. Yani bir insanın gelişim süresi 9 ay ya da 9 ay 10 gün gibi süredir. Hayvanlarında kendi cinsleri arasında doğum süreçleri eşittir. Peki, eşitlik ne zaman bozulur?
Eşitliğin bozulması çoğu zaman maddidir. Maddi bozulmalar bireyin yaşamı için gerekli bilgi donanım, beceri olanaklarıyla olur. Tabii “İstisnalar kaideyi bozmaz “ kuralı her zaman geçerlidir.
Toplumda ki zıtlıklarda ise; Erkeğin kadına, zenginin fakire, güzelin çirkine, güçlünün zayıfa, yalanın doğruya, şişmanın zayıfa, çalışkanın tembele, akıllının akılsıza, aydının yobaza, haksızın haklıya borcu vardır.(Mecazi) Bu durum toplumda her zaman sorgulamaya ve karmaşaya yol açmıştır. Kavgalar bu yüzden çıkar, haksızlıklara bu yüzden itirazlar gelir. Adalet bu yüzden dile getirilir. İnsanın egosunda ki ben duygusu, zıtlıkların tezahürü gibi görür eşitliği.
Aslında zıtlıkların eşitsizlik gibi görülmesine neden olan bu durumlar, durumun dengelerini de yaratmak zorunda kalır. Bireylerin eşitsizliklerle mücadelesi, toplumun dinamiğini ve enerjilerin doğru kullanımını da yaratır. Biz buna sosyal entropi diyoruz.
Entropi; Bir sistemin düzensizliğinin ve rasgeleliğin bir ölçüsü diye de tanımlanabiliyor. Canlılar etraflarını sürekli düzensiz hale getirerek kendi düzenlerini korumaktadırlar. Bir ev hanımı evin işlerini bir gün askıya alıp hiçbir şey yapmasa düzensizlik olur değil mi?
Her şey karışır. O düzensizlik bir düzen ihtiyacını doğuracağı için enerjisi büyüktür. Ertesi günü evi düzene sokarken düzensizlik düzene çevrildiğinden enerjide düşer. Ödevlerini zamanında yapmayan öğrencinin de entropisi artar. Gergin olur ne yapacağını bilemez hale gelir. Kızgın ve mutsuz olur. Kötü enerjileri artar. Bunun için bu düzensizlik, mutlaka bize bir sorun olduğunu gösterir. Düzene gitme isteğini artırır. Düzene sokulan her şeyin ürettiği enerji de azalır.
Entropiye göre her şey yıpranır. Canlılar doğar, büyür ve ölür, eşyalar eskir ve evrenimizdeki düzensizlik artar. Ve bu düzensizlik entropi ile ölçülür. Sistemdeki düzenli faydalı enerji azaldıkça, faydasız düzensiz enerji olan entropi artar. Bu yaşamın belki de en önemli anahtarı, yol haritasıdır
Avrupa ‘da yaşanan ortaçağ karanlığının ( Milattan Sonra 5. yüzyıl ve 13. yüzyıllar arasını kapsayan zaman dilimine verilen addır.) kilise baskısının yarattığı zulümün kaosu, yeni düzenleri yeni sistemleri getirmiştir. 14. ve 17 Yüzyılda ortaya çıkan Rönesans ve Reform da yine insan aklıyla, insan eliyle yeni bir Dünya modeli yaratılmasını sağlamıştır.
Peki, bunları neden anlattım. Fen bilimleriyle, sosyal hayattaki problemleri çözerken, fizik yasalarının ne kadar önemli olduğunu ve belki de bilmeden onlardan yararlanabildiğimizi göstermek istedim.
Mesela; Ülkemizdeki işsizlik sorunu bir entropi yaratıyor. Ekonomik sıkıntılar bir entropi yaratıyor. Bütün Dünya’yı etkisi altına alan pandemi bir entropi yaratıyor. Yani düzensiz bir enerji üretiyor.
Bu entropiyi, yönetim mekanizmaları ve toplumsal güçlerin görüş ve önerdiği uygulamalarla, düzene sokulabilmesi sağlanabilir. Fizik bilmesek de fizikte termodinamiğin 2. Yasasının kullanıldığını bilmenizde fayda var.
Termodinamiğin 2. (İkinci) Yasası; hal değişimlerin herhangi bir yönde değil, belirli bir yönde gerçekleşeceğini söyler. Gerçekleşen olayların entropiyi artıracak yönde (enerji miktarının azalması yönünde) gerçekleştiğini ifade eder. Bu yasaya göre enerji sürekli kendini yok etme eğilimindedir. Ülke yönetimlerinde, ikili ilişkilerde, sosyal ilişkilerde, dünyanın iklim değişikliği sorunlarında, aile ilişkilerinde, eğitimde, hukukta, askeriyede aklınıza gelebilecek her sorunun entropi ilişkisine bakılarak sosyal patlamaların, savaşların hastalıkların düzen ve düzensizlik durumları, bilimin ışığında çözüme kavuşabiliyor . Biz yeter ki bilimi ve aklımızı herkese en yararlı olacak şekilde kullanalım. Bu yüzden bilime inanalım, bilime güvenelim.
Termodinamik: Enerji ve entropi bilimidir. Sanayi devrimiyle birlikte makinelerin verimini artırma çalışmaları sonucu ortaya çıkmıştır. Genel olarak enerji dönüşümünü ve ısının hareketini inceler.
Şimdi sormak lazım. Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer suresi, 9. ayet.) ...
22.02.2022
Lütfiye Kader
Emk. Uzm. . Fen Bilimleri Öğretmeni.