Frans�z Akademi �yesi Pierre Loti’nin 1920 y�l�nda, Paris’te yay�mlanan “L’Est de Paris” isimli gazeteye g�nderdi�i makale..

Yazar bu makaleyi 12.04.1920 tarihinde Paris’ten postaya vererek d�nemin asker� M�ze m�d�r� Ahmet Muhtar Pa�a’ya g�ndermi�tir.

HAYASIZCA B�R R�Y�K�RLIK

Ermenistan katliam� �zerine g�n�lden ve vicdanen inand���m �ey olan ger�ekler hakk�ndaki s�fiyane d���ncelerimi tekrar, tekrar s�yledim. Bu olaylar� asla onaylamad���m� ifade etmezsen Allah beni affetmez. Sadece bu olaylar�n k�stah�a abart�ld���n� kan�tlar�yla ispat ettim. Zaten hafifletici �artlar kendilerini savunmaktayd� . Her zaman, T�rkiye’nin kemirici kurtlar�, profesyonel gammazlar� ve iftirac�lar�, zenginlerin ve fakirlerin t�m varl�klar�n� kendilerine ak�tan b�t�n H�ristiyan �lemini Osmanl� vatan� aleyhine k��k�rtan ve Yunanlarla birlikte her f�rsatta mezalim yapanlar Ermenilerdir. L�vantenlerin; hi�bir �lkede, hi�bir devirde T�rklere kar�� olan bir iftira eseri, bu kadar ustaca ve y�zs�zce icra edilmemi�tir. Bunu, H�ristiyan s�fat�n� kullanarak ve istismar ederek, dar kafal� binlerce Katolik nezdindeki itibarlar� sayesinde yapm��lard�r ve do�u �lkelerinde ikamet edildi�inde, bizde ne kadar �ok nahif ve cahilin din fanatizmiyle, Katolikli�in en b�y�k d��man� olan Ermeniler ve Ortodokslar lehine davrand���n� g�l�mseyerek g�r�r�z. H�lbuki zavall� T�rkler, aksine, bizim i�in ho�g�r�n�n bizzat kendisi olmaktan vazge�mediler. . Yine, cidd� olarak bilinen insanlar�n, kelimelerin ne anlama geldiklerini bilmelerine ra�men, T�rklerin bize ihanet etmi� olduklar� iddias�nda inat ettiklerini tekrar, tekrar s�yleyeyim. Ancak, ihanet etmenin birinci �art�, bir s�z verilmi� olmas�n� icap ettirmez mi ? Oysa T�rkler bize ne vaat ettiler ve bize ne bor�lular? rica ederim  Bence hi�. Biz onlar� M�s�r’da �ngilizler, Tripoli’de �talyanlar, Balkanlarda Bulgarlar ve Yunanlar kar��s�nda – ve daima en s�k�c� bi�imde hareket ederek – yal�n�z b�rakmad�k m� ? Ger�ekten onlar �zerinde ne hakk�m�z var ? Nihayetinde, Rus devinin a��r pen�esi alt�nda ezilmenin ve �stanbullar�n� kaybetme tehlikesinin kar��s�nda yapayaln�z kald�klar�n� g�r�nce, vatanlar�n� kurtarmak i�in �mitsizce Almanya’n�n yard�m�n� kabul ettiler. Onlar�n yerinde kim olmu� olsayd� da �yle yapmazd� ? T�rkiye’nin par�alar�n�n �zerine �ullanm�� Avrupa halklar�n�n a� g�zl� politikalar�na hizmet etmek �zere tam vaktinde ortaya ��kan “Ermenistan katliamlar�”n� �zellikle ��pheyle kar��lad�m. �lk bak��ta s�zde Mara� katliam� “m�mk�n” olmas� i�in son derecede “beklenmedik” geliyor bana. T�rkler, ba�ka her t�rl� duygu k�tl��� nedeniyle, Avrupa’n�n onlar� inceledi�i ve pusuya yatarak ink�r� m�mk�n olmayan bir k�t� niyetle kollamakta oldu�u s�rada bu infazlar� yapacak kadar ak�ls�z m�yd�lar ? Bu nedenle bilgi sahibi olmaya �al��t�m. Ve i�te, �ok cidd� Frans�z kaynaklar�ndan edindi�im bilgiler:  �ncelikle, bizde ne yaparlarsa yaps�nlar, cahil kitleler taraf�ndan daime hakarete u�rat�lan ve en k�t� �eylerle itham edilen zavall� T�rklerin yerine bir an kendimizi koyal�m. M�tarekenin imzalanmas�n�n hemen akabinde, kendilerine b�rak�lan Kilikya b�lgesine, son derecede s�kin olan Kilikya’ya, arkalar�nda top�u bataryalar� ve tam bir i�gal malzemesi ta��yan �ngiliz ve Frans�z i�gal kuvvetlerinin giri�i – ki, bu da asla ink�r edilemez bir olayd�r – kar��s�ndaki �fke dolu �a�k�nl�klar�n� tasavvur edelim. Ve bu olay, �zmir’in katliamc� ve kundak�� Yunan bir �etenin, her �eyi ate�e ve kana bulamak amac� ta��yan istilas�yla �ak��maktayd�. D�nyada hengi �lke kendisini son g�c�yle m�dafaa etmeden buna tahamm�l edebilirdi ? Buda yetmezmi� gibi birliklerimizin �n�nde, kudurmu��as�na sald�ran Frans�z giysileri i�indeki Ermeni �eteleri bulunuyordu. Peki, neden Frans�z �niformas� i�indeydiler? Bu gayri nizam� ku�amlar�n se�iminde baz� m�ttefiklerimizin T�rklerin bize duydu�u sevgiyi nefrete d�n��t�rmek ve sevgili Fransa’m�z�n do�uda as�rlarca u�ra�arak kazand��� �nceli�i kapmak amac� ta��yan ve defalarca ortaya konulan ayn� inat�� planlar�n bir manevras�n�n rol� oldu�unun g�r�lmesi hak de�il midir?

Ermeni lejyonlar� olarak isimlendirilen bu �etelerin K�ylere ellerinde sil�hlar�yla sal�nd�klar�nda ve T�rk halk�n�n �zerinde vah�ice h�rslar�n� tatmin etmeye ba�lad�klar�nda neler yapt�klar� tahmin edilebilir. Ba�lang��tan itibaren, onlar�n Adana ve Ha�in gibi �ehirlerde d�zeni kurmalar�yla ve s�zde g�revlendirilmelerin den ve Frans�z �niformalar�n�n ihsan etti�i dokunulmazl�ktan ald�klar� cesaretle en a�a��l�k i�g�d�lerine tam yol verdiler. Ya�malar, �rza tecav�zler, cinayetler, y�k�mlar, T�rk k�ylerinin yak�lmas� birbiri ard�ndan kesintisiz olarak geldi. Ha�in’de y�zlerce M�sl�man inan�lmaz i�kencelerle sakat b�rak�ld�lar. Uzun s�ren s�rg�nlerden yuvalar�na d�nen zavall� T�rk esirler katledildiler ve hay�s�zca par�alanan cesetleri g�nlerce a��kta b�rak�ld�. D�nyan�n en eski kentlerinden olan Mara� yo�un top ate�iyle bombalanarak ve k�r�nt� haline getirildi. Antep ve Onria kentlerinde, bu Ermeni lejyonlar�, gene Frans�z �niformas� i�inde, deh�et verici su�lar i�lediler. Olaylar �ylesine trajik bir hal ald� ki, �stanbul’daki Frans�z asker� makamlar�, maalesef kamuya a��klanmayan teferruatl� raporlar� Paris’e g�nderdiler. Kitle halinde ayaklanan T�rk halk� sonunda sil�hland� ve her iki tarafa da bir �ok yaral� ve �l�ye malolan �at��malar bunu takip etti. Ermeniler �ld� ama �ok daha fazla M�sl�man, Yunan ve yakla��k 200 Frans�z da hayat�n� kaybetti. Ama bir tek Ermeni bile katledilmedi. Gerek Latin, gerekse Gregoryen ve Katolik ruhban s�n�f� taraf�ndan g�nderilen telgraflar da bunu do�ruluyor. Bu durumda ben, Mara�’ta Ermenilerin katledilmesi hik�yesinin b�t�n Frans�z kar��t� davalar�n en b�y���ne hizmet etmek amac�yla uydurulmu� riyak�rl�klar�n en hay�s�zcas� oldu�unu iddia etme cesaretini g�steriyorum. Zaten, ihtimal dahilinde olmasa da, yanl�� bilgilendirilmi� olmam durumunda m�ttefikler aras� bir soru�turma komisyonunun olay yerine g�nderilmesinin rica ediyorum.  Bu isteklerini avaz, avaz hayk�rarak bildiren T�rkler ile beraberim.

Bitirirken, bir olay� istisna� ciddiyetle ve �ok �z�lerek anlatmak zorunda oldu�uma inan�yorum: Bu �at��malarda yer alan Frans�zlar, bizden �lenlerin �ngiliz top mermileri, kur�unlar� taraf�ndan vurulduklar�n� beyan ettiler ki, bu da baz� T�rk ve K�rt �etelerindeki keskin ni�anc�lar�n bize kar�� �ngilizler taraf�ndan sil�hland�r�ld�klar� izlenimini vermektedir. Bu durumu �ngilizlerin bizzat kendilerine ihbar ediyorum. ��nk� biliyorum ki, �zellikle ba�kentte iyiler ve d�r�stler vard�r ve onlar �nc�lerinin durdurulamaz emperyalizminden ilk �fkelenenler olacaklard�r.