Doğu Türkistan’da çok kısa sayılabilecek bir süre içinde Çin ordusu ve polisi Uygur Türklerine karşı çok sert ve vahşi bir şekilde saldırıya geçmiş durumda. Hemen sınırın ötesindeki Suriye ve Irak Türkmenlerini IŞİD, PKK-PYD ve Barzani’nin insafına terk eden AKP Hükümetinin Uygur Türklerine ilgi göstermesi beklenemez. Ancak basın ve yayın organlarında da Çin saldırısı hak ettiği yeri almadı.
Doğu Türkistan’da ne oluyor? Olayların gelişimini yakından inceleyelim.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Nisan sonunda Doğu Türkistan’a gitti ve “teröre karşı” sert önlemler uygulanması gerektiğini söyledi. Doğu Türkistan’da anti-terör tatbikatları olarak adlandırılan tatbikatlar yapılmaya başlandı. Çin hükümeti Ramazan ayında Uygurların oruç tutmasını yasakladı ve bölgedeki denetimlerini sıklaştırdı.
Ramazan Bayramının birinci günü Yarkent’te Çin polisi Uygur Türklerinin bayram namazına katılımı engellemek istedi ve bunun üzerine halk ayaklanarak ellerinde bıçak, sopa ve baltalarla polis merkezine saldırdı. Bazı kaynaklara göre polis merkezine saldıran grup 300 civarında kişiden oluşuyordu. Polisin sert karşılık vermesi ve halkın üzerine ateş açması sonucu ayaklanma çevre yerleşim yerlerine yayıldı ve il merkezi olan Kaşgar’a da sıçradı. Kaşgar’da Çin yanlısı olarak bilinen imam bıçaklandı. Olaylar sonradan büyüyerek yine 2009’daki gibi yer yer etnik çatışmaya da dönüşmüştür. Ölü sayısının 100’ü aştığı rapor ediliyor. Ölenler arasında Uygurlar, Çinliler ve polisler olduğu söyleniyor.
Kaşgar aynı zamanda turistik bölge de olduğundan bazı turistler olaylara şahit oldular ve gördüklerini şöyle anlattılar:
Bir Fransız turist, bağırış çağırış duyduklarını ve bıçakla koşan iki kişi gördüklerini söylemiştir. Bıçakla koşanların hemen ardından polis gelmiş, turistlerin fotoğraf çekmemesini söylemiş ve cep telefonlarını kontrol etmiştir. Çarşamba öğleden sonra Kaşgar’a ağır silahlı polis kıtaları gelmeye başlamıştır. Kaşgar’a gelen bütün araçlar geri çevrilmiş, yani Kaşgar’a giriş yasaklanmıştır. Turistlerin söylediğine göre polisin Kaşgar’a getirdiği araçlar arasında en az 5 tane zırhlı araç var. Kaşgar ilinde ulaşım ve iletişim tamamen engellendi. İnternet ve telefon görüşmesi kesildi.
Bu olayların 2009 olaylarından bu yana çıkan en büyük olay olduğu söyleniyor. Çin kaynaklarına göre Polis merkezine terör saldırısı gerçekleşmiş ve polis karşılık vermiştir. Diğer kaynaklara göre ise Ramazandaki yasaklardan bunalan halk, bayramda patlamış ve başta polislere olmak üzere devlet görevlilerine saldırmıştır. Çin’in Doğu Türkistan’da gerçekleştirdiği baskılara Uygur Türklerinin direnişinde Afganistan kaynaklı İslami hareket önemli rol oynuyor. Diğer bir ifade ile radikal İslam Uygur Türk milliyetçiliğinin kendisini ifade edişinin bir diğer şekli olarak karşımıza çıkıyor. Bu gelişmede Uygur Türklerinin tek destek alabileceği kaynak olarak Afganistan kökenli hareketlerin ön plana çıkmasının önemli rolü var.
Tabii, bütün bunlar buz dağının sadece tepesini göstermektedir. Buz dağının suyun altındaki kısmında Pekin’in 21.Yüzyılda Büyük Türkistan stratejisi vardır. Büyük Türkistan, Doğu, Batı ve Güney Türkistan’dan (Afganistan) oluşmaktadır. Çin halen işgal altında tuttuğu ve Yeni Sömürge Çince Sinkiang adını verdiği Doğu Türkistan’ı tamamen Çinlileştirme projesini uygulanmaktadır. Doğu Türkistan’da Uygur Türkleri % 15’in altına düştükleri zaman tehdit olmaktan çıkacaklardır. Bunu Çin’in Batı Türkistan’da hegemon güç olma adımı izleyecektir. Büyük Çin nüfusunun oluşturduğu demografik tehdidin ilk adımları Kazakistan ve Kırgızistan’da hissedilmeye başlanmıştır. Özetle, bugün Büyük Türk Hakanlığının başkentliğini yapmış olan kadim Türk kenti Kaşgar’da gerçekleşen çatışmalar, 21. Yüzyılda Çinliler daha doğrusu Hitaylar ile Türkler arasında gerçekleşecek Büyük Türkistan savaşının ayak sesleridir.
Doğu Türkistan’da ne oluyor? Olayların gelişimini yakından inceleyelim.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Nisan sonunda Doğu Türkistan’a gitti ve “teröre karşı” sert önlemler uygulanması gerektiğini söyledi. Doğu Türkistan’da anti-terör tatbikatları olarak adlandırılan tatbikatlar yapılmaya başlandı. Çin hükümeti Ramazan ayında Uygurların oruç tutmasını yasakladı ve bölgedeki denetimlerini sıklaştırdı.
Ramazan Bayramının birinci günü Yarkent’te Çin polisi Uygur Türklerinin bayram namazına katılımı engellemek istedi ve bunun üzerine halk ayaklanarak ellerinde bıçak, sopa ve baltalarla polis merkezine saldırdı. Bazı kaynaklara göre polis merkezine saldıran grup 300 civarında kişiden oluşuyordu. Polisin sert karşılık vermesi ve halkın üzerine ateş açması sonucu ayaklanma çevre yerleşim yerlerine yayıldı ve il merkezi olan Kaşgar’a da sıçradı. Kaşgar’da Çin yanlısı olarak bilinen imam bıçaklandı. Olaylar sonradan büyüyerek yine 2009’daki gibi yer yer etnik çatışmaya da dönüşmüştür. Ölü sayısının 100’ü aştığı rapor ediliyor. Ölenler arasında Uygurlar, Çinliler ve polisler olduğu söyleniyor.
Kaşgar aynı zamanda turistik bölge de olduğundan bazı turistler olaylara şahit oldular ve gördüklerini şöyle anlattılar:
Bir Fransız turist, bağırış çağırış duyduklarını ve bıçakla koşan iki kişi gördüklerini söylemiştir. Bıçakla koşanların hemen ardından polis gelmiş, turistlerin fotoğraf çekmemesini söylemiş ve cep telefonlarını kontrol etmiştir. Çarşamba öğleden sonra Kaşgar’a ağır silahlı polis kıtaları gelmeye başlamıştır. Kaşgar’a gelen bütün araçlar geri çevrilmiş, yani Kaşgar’a giriş yasaklanmıştır. Turistlerin söylediğine göre polisin Kaşgar’a getirdiği araçlar arasında en az 5 tane zırhlı araç var. Kaşgar ilinde ulaşım ve iletişim tamamen engellendi. İnternet ve telefon görüşmesi kesildi.
Bu olayların 2009 olaylarından bu yana çıkan en büyük olay olduğu söyleniyor. Çin kaynaklarına göre Polis merkezine terör saldırısı gerçekleşmiş ve polis karşılık vermiştir. Diğer kaynaklara göre ise Ramazandaki yasaklardan bunalan halk, bayramda patlamış ve başta polislere olmak üzere devlet görevlilerine saldırmıştır. Çin’in Doğu Türkistan’da gerçekleştirdiği baskılara Uygur Türklerinin direnişinde Afganistan kaynaklı İslami hareket önemli rol oynuyor. Diğer bir ifade ile radikal İslam Uygur Türk milliyetçiliğinin kendisini ifade edişinin bir diğer şekli olarak karşımıza çıkıyor. Bu gelişmede Uygur Türklerinin tek destek alabileceği kaynak olarak Afganistan kökenli hareketlerin ön plana çıkmasının önemli rolü var.
Tabii, bütün bunlar buz dağının sadece tepesini göstermektedir. Buz dağının suyun altındaki kısmında Pekin’in 21.Yüzyılda Büyük Türkistan stratejisi vardır. Büyük Türkistan, Doğu, Batı ve Güney Türkistan’dan (Afganistan) oluşmaktadır. Çin halen işgal altında tuttuğu ve Yeni Sömürge Çince Sinkiang adını verdiği Doğu Türkistan’ı tamamen Çinlileştirme projesini uygulanmaktadır. Doğu Türkistan’da Uygur Türkleri % 15’in altına düştükleri zaman tehdit olmaktan çıkacaklardır. Bunu Çin’in Batı Türkistan’da hegemon güç olma adımı izleyecektir. Büyük Çin nüfusunun oluşturduğu demografik tehdidin ilk adımları Kazakistan ve Kırgızistan’da hissedilmeye başlanmıştır. Özetle, bugün Büyük Türk Hakanlığının başkentliğini yapmış olan kadim Türk kenti Kaşgar’da gerçekleşen çatışmalar, 21. Yüzyılda Çinliler daha doğrusu Hitaylar ile Türkler arasında gerçekleşecek Büyük Türkistan savaşının ayak sesleridir.