Oy gizli, haber kutsal, yorum hürdür.
Kafalar karışık!
Doğrusu, benim de kafam zaman zaman karışıyor!
Hakikaten, Suriye allak-bullak oldu…
Bu vaziyette kim meşru; kim gayrimeşru?
Kim bilecek?
Uluslararası Hukuk!
O vakit ona danışalım, bakalım ne diyecek?
Diyor ki; “Tanınmış bir devletin ülkesinde isyan çıkması halinde, uluslararası hukuka göre, isyancılara yardım hukuka aykırı, tanınmış hükûmete yardım ise hukuka uygundur. Fakat isyancılar o ülkede veya belli bir parçasında ‘etkin kontrolü’ ele geçirir ve bu durum bir devamlılık arz etmeye başlarsa, bu takdirde diğer devletler bu yeni devleti tanıyabilir. Ancak etkin kontrolü kazanmak için başka bir ülkenin silahlı gücünden yardım almamış olmaları gerekir.” (AÜ, Uluslar arası HukukI, S. 69)
Şimdi, Suriye’deki durumu buna göre değerlendirelim:
1. Bikere, şu anda Suriye toprakları üzerinde Esad rejiminden başka bir devlet olduğunu söylemek mümkün mü?
2. İsyancıların, “etkin kontrolü”nde olan yerler var. Fakat bu yerler nasıl kazanıldı? Başta ABD, Batı’nın ve “Doğu”nun –Sünni Arapların- “etkin” silah yardımlarıyla değil mi? Bunlar açıkça yapılmadı mı? Dolayısıyla, milletlerarası hukuka göre gayrimeşru olmuyor mu?
3. Her şey biyana, bu isyancılar bir “devlet düzeni” kurabildiler mi?
4. Suriye ülkesinde, Esad’dan başka bir “devlet düzeni” arayacaksak, buna en yakın yapı, IŞİD olmuyor mu? Nitekim açılımı “Irak Şam İslam devleti” değil mi? Irak’ta Musul, Suriye’de Rakka gibi iki kadim kenti elinde bulundurup, oralarda, “vergi toplama, maaş ödeme, elektrik-su faturaları gönderme ve tahsil etme” gibi devlet fonksiyonlarını icra etmiyor mu? Böyle diye onu dünya tanıyacak mı?
5. “Devlet düzeni”ne IŞİD’den sonraki en yakın yapı, “kantonlar” oluşturduğunu söyleyen ve ABD’nin “kara gücümüz” dediği PYD değil mi? Onun da tanınmasını ister misiniz?
Yukarıdaki şartlar göz önüne alınınca, Suriye’deki tek meşru güç, ne yazık ki Esad rejimi oluyor… Rusya, Esad rejimine yardım ederken, uluslararası hukukun bu kuralından hareket ederek çok güçlü bir konum elde ediyor. Başta ABD, hiçbir devlet Rusya’ya karşı çıkamıyor.
Suriye’de durum budur… Beğenelim, beğenmeyelim!
Öte yandan; uluslararası hukuka saygı göstermek, o hukuka uymak bizim millî menfaatimiz gereğidir. Bir gün biz de isyan girişimi çıkabilir… O zaman, uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarımızı öne sürebilmek için, şimdiden o kurallara saygılı olduğumuzu kanıtlamamız lâzım!
x x x
GÜNÜN ÇİZGİSİ, Twitter’dan…
