Oy gizli, haber kutsal, yorum hürdür.
“Stratejik üretim” ne?
Başka ülkelerle karşılaştırıldığında, kendi ülkesine üstünlük sağlayan üretim… Katma değeri yüksek, büyük oranda istihdam ve refah artışı sağlayan üretim…
Bir malın dünyadaki tek veya en büyük üreticisi olmak da stratejik üretim sayılabilir. Ancak ürettiğiniz mal dünyada çok talep ediliyor olmalı ve size üstünlük sağlamalı.
Meselâ, petrol ve doğalgaz böyle stratejik ürünlerdir.
Japonya’nın ileri teknoloji bilgisayar üretimi, Fransa’nın Concorde ve Airbus uçak üretimi, yüz milyarlarca dolar gelir sağlayan stratejik ürünlerdir.
Bu ürünler dünyaca talep edilir ve ihraç eden devletlere karşılaştırmalı üstünlük sağlar. Ülkelerine büyük katma değer ve refah getirir.
Türkiye’nin böyle bir malı var mı?
Aklıma iki ürün geliyor: Birisi fındık, diğeri bor madeni.
İkisinde de dünya birincisiyiz.
Lâkin dünyada birinci olmamız bu ürünlere stratejik olduğunu gösterir mi?
Zira, Fındıktan elde ettiğimiz gelir 2,3 milyar, bor madeninden elde edilen ise 900 milyon dolar civarında. Toplam, 3,2 milyar dolar.
Türkiye’nin yıllık Gayrisafi Yurtiçi Hâsılası (GSYH) 800 milyar dolar. Demek ki dünyadaki en büyük üretici olmamıza rağmen, fındık ve bordan elde ettiğimiz gelir çok cılız. Dolayısıyla bunları “stratejik üretim” sayamayız.
Peki, Türkiye için bu potansiyelde veya o potansiyele ulaşabilecek bir mal veya hizmet var mı?
Haddizatında, otomotiv üretim ve ihracatında iyiyiz. 50 binden fazla kişiye istihdam sağlanırken, 2016 ihracatından da 25 milyar dolara yakın gelir elde edildi. Fakat otomotivdeki problem, üretim girdisinin %70’i dışarıdan, dövizle geliyor. Dolayısıyla, geriye kalan rakam “stratejik” bir değer taşıyamıyor.
Sandıklı Kaplıcalarından bir görünüş
Potansiyeli olan başka bir mal veya hizmet var mı?
Var:
Turizm!
Turizm gelirimiz, 20 milyar dolar gelir elde ettiğimiz 2005 yılını temel alırsak, o yıldan 2014’e kadar sürekli artmış. 2014 yılı turizm gelirimiz 34 milyar doları geçmiş.
En az 500 bin kişinin istihdam edildiği ve gelirin sürekli artma eğiliminde olduğu göz önüne alındığında, turizmde büyük bir potansiyelin varlığı çok açık!
2015’te de 30 milyar doların üzerinde olan turizm geliri, 2016’da sert bir düşüşle 22 milyar dolara geriledi. Sebebini biliyorsunuz; uçaklarının düşürülmesi gerekçesiyle, Rus turistin gelmemesi.
Ruslarla arayı tam düzeltemeden, Almanların başı çektiği Avrupa ülkeleriyle de gerginleştik. Türkiye’ye turist gönderen ülkeler içinde Almanya birinci sırada… Avrupalı turisti de kaybedersek, tek stratejik ürün potansiyelimiz olan turizmi de kaybedeceğiz demektir.
Menfaatimiz, barışta, dostlukta, uzlaşmada, huzurda!
Huzur bulalım ki bir mal veya hizmette olsun stratejik üretime ulaşalım!
x x x
Günün çizgisi, Twitter’dan…
