BASİT MAKİNALAR SEÇİMLERİ KAZANMADA ROL OYNAR MI?
İş yapma kolaylığı sağlayan araçlara basit makineler denir. Basit makineler; kuvvetin yönünü değiştirmek veya kuvvetten ya da yoldan kazanç sağlamakta kullanılabilir. Kuvvetten kazanç sağlayan basit makinede yoldan kayıp, yoldan kazanç sağlayan basit makinada da kuvvetten kayıp vardır. Her zaman makinadan alınan iş verilen işe eşittir. Bu yüzden basit makinalarda iş’çe bir kazanç olmaz. Kaldıraç, makaralar, eğik düzlem, çıkrık, vida, dişliler hepsi birer basit makinadır. Hepsinin çalışma prensibinde kaldıraç yasası geçerlidir. Yani; Kuvvet x Kuvvet kolu= Yük x Yük kolu
Basit makinalardan vida iki yüzeyi birbirine bağlamak için kullanılır. Dik üçgen şeklindeki bir kâğıdı kurşun kaleme dolarsanız bir vida yolu elde edersiniz. Bir minarenin içini gördüyseniz aslında bu bir vida yoludur. Yangın merdivenleri bir vida yoludur. İçinde döner merdiven vardır. Merdiven basamak yüksekliği ne kadar küçükse fazla kuvvet harcamaz yorulmayız. Merdiven basamaklarının yüksekliği ne kadar büyükse ,daha çok yoruluruz ama daha çok ilerleriz.
Vidanın iki dişi arasındaki mesafeye vida adımı denir. Vida bir tur attığında (döndürüldüğünde ) bir vida adımı kadar ilerler. Vida’da kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır. Vida adımı büyüdüğünde vida daha fazla yol alır fakat daha fazla kuvvet uygulamak gerekir. Vida kuvvetin büyüklüğünü değiştirir. Vida adımı küçük ise, kuvvetten kazanç fazladır. Yani daha az kuvvet harcanır, fakat döndürüldüğünde tahtaya veya uygulanan yüzeye daha az saplanır. Vida adımı büyükse kuvvet kazancı azdır. Yani çok büyük kuvvet uygulanması gerekir fakat döndürüldüğünde tahtaya veya uygulanan zemine daha çok saplanır.
Vidanın çalışma prensibiyle siyasi partilerin seçimdeki performanslarını karşılaştırırsak; Millet ittifakının seçim maratonunda aldığı yol onları istenildiği amaca tam ulaştıramamıştır. Bunun nedeni ;vida’nın uygulanan yüzeye gömülmesi sırasında vida yolundaki arızalardan kaynaklı olabilir. Vida; ya küflenmiştir, ya yamulmuştur, ya uygulanan zemin çok dirençlidir, ya da vidaya istenilen büyük kuvvet verilememiştir. Bunların hepsi de olabilir.
-Vidayı küflendiren koşullar devam ediyorsa; aynı şeyi yaparak farklı sonucu beklemenin aptallık olduğunu söyleyen Einstein ‘a katılmamak mümkün değildir. O zaman millet ittifakının tüm bileşenleri vidayı küflendiren faktörler üzerinde çalışmalıdır. Örnek; insanlara yeni bir Türkiye portresini çizerken insanların dikkatini çeken söylemleri ve eylemleri uygulamalar ile örneklendirmelidir.
-Vida yamulduysa uygulanan zeminin sertliği ve yumuşaklığına göre sağlam ve kalın vida kullanmalıdır. Yani korkmadan büyük bir azimle vidayı gömme başarılmalıdır.
-Her zaman zemine uygun vida kullanılmalıdır. En önemlisi de uygulanacak kuvvetin büyüklüğü alınacak yolun büyüklüğüne göre seçilmelidir. Kuvvet büyüklükleri aynı zamanda hâkim olmayı da gerektirir. Bir betona beton çivisi yerine normal bir vida çivisi çakarsanız vida kırılır. Unutmayalım Büyük Atatürk Türk milletine öyle paslanmaz ve sağlam bir vida gömmüştür ki, hala vatan toprakları üzerinde yaşayan insanları birbirine sağlam bağlarla bağlı ve hiçbir dış güç bu bağları koparamıyor bölemiyor.
-Seçim güvenliğinde kuvvet büyüklüğünün önemi çok hissedilmiştir. Kuvvetin büyüklüğünü etkileyen faktörlerden en önemlisi elbette eğitimdir. Eğitimli olan bir insanın kuvvet büyüklüğü çarpan etkisiyle çok büyük olur. Özellikle İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu ‘nun iklimi toprak zemini ve coğrafyası yönünden fırsat eşitliğinden, eğitimden ve sağlıktan yararlanamayan bir seçmen varlığına işaret etmektedir. Böyle seçmen kitlesinin, daha iyiye doğruya, güzele yönelmesi yerine, sadaka kültürüne alışması daha kolayına gitmektedir. Bu yüzden değişim sancılıdır. Buralarda seçmen kolaycılığa alıştığı için, hakları ve hukuku için vida’nın kalitesine bakmaktan da acizdir. Sahil kentlerinde ki seçim başarısı sadece yumuşak iklimin getirdiği zemin değildir elbette. Eğitime sağlığa, bilime, teknolojiye ve iletişime daha kolay ulaşabilmektedir. Bu yüzden değişim sancısız ve kolay olabilmektedir.
Unutmayalım! 21 yıl önce çakılan ve çok derinlere gömülmüş bir vidanın zemini nasıl bozduğunun farkına varılmalıdır. Vidanın ucu oynamıştır. Kim bilir derinlerde ucu kırılmış kaybolmuş gitmiş de olabilir. Bu vida artık iki kesimi birleştirmemekte görevini yapamamaktadır. Şimdi bu vidanın yeniden çakılması gerekiyor. Ana muhalefet ve diğer muhalefet partilerinin bu vida’nın çakılmasında vida yolunu hesap ederek, uygulanacak kuvvetin büyüklüğünü ayarlamaları gerekir.
Eğer çok hızlı yol alınmak isteniyorsa çok büyük kuvvetin uygulanması şarttır. Vida’nın çalışma prensiplerini hatırlayalım. Vida kuvvetin büyüklüğünü değiştirdiğinden yapacağı etki gücü tüm Türkiye ‘yi değiştirip etkileyecektir. Bu da bir şeyin değişmesi her şeyin değişmesine sebebiyet vereceğinden, cumhuriyetin ikinci yüzyılında Dünya ülkeleri arasında yeni bir Türkiye vizyonu, yeni bir umut ve yeni bir barış rüzgârını da doğuracaktır.
16.05.2023
Lütfiye KADER
Em. Uzm. Fen Bilimleri Öğretmeni